Lögmannablaðið - 01.12.2010, Blaðsíða 19

lögMannaBlaðið tBl 04/10 19
Pistill forMAnns
maRGt BendiR til þess að
umburðarlyndi í íslensku samfélagi sé
á flótta. fjölmiðlar verða vart opnaðir án
þess að einhverjir séu með upphrópunum
að krefjast þyngri refsinga og að slakað
verði á sönnunarkröfum í sakamálum.
Gjarnan eru þetta samtök eða hópar
sem kenna sig við mannréttindi og
lýðræði, en eru í raun pólitísk samtök
sem bera lítið eða ekkert skynbragð á
reglur réttarríkisins. eiga þessir hópar
jafnvel til að klæða þessar pólitísku
skoðanir sínar í búning fræða og vísinda.
með skipulegum hætti leggja þeir svo
gífurlegan þrýsting á dómstóla til að ná
markmiðum sínum. verður ekki betur
séð samkvæmt nýjustu tölum en að þeim
hafi orðið nokkuð ágengt með hjálp
fjölmiðla. virðist sem dómstólar hafi
túlkað þessa háværu umræðu fámennra
hópa sem kröfu almennings um þyngri
refsingar.
auðvelt er að skilja kröfur um þyngri
refsingar. Það er mannlegt að reiðast
þegar við fáum upplýsingar inn í stofu
á hverjum degi þar sem lýst er með
nákvæmum hætti afleiðingum brots. Í
reiðinni er ekki nóg að krefjast þyngri
refsingar heldur göngum við alltaf að
því sem vísu, að sá sem grunaður er, sé
sekur. verður þá oftar en ekki ótímabær
umfjöllun um viðkomandi, sem jafnvel
er mjög meiðandi fyrir þann grunaða
og fjölskyldu hans. Góð dæmi um þetta
er hið fræga mál um fríðleikshundinn
lúkas og þær rannsóknir sem nú standa
yfir vegna bankahrunsins.
Það eru ekki aðeins uppi hugmyndir
um að þyngja refsingar og að slaka á
sönnunarkröfum, heldur vilja sumir taka
upp ýmis nýmæli svo hægt verði að
refsa fleirum. eitt af þessum nýmælum
eru kröfur um refsingar fyrir brot á
ákvæðum stjórnarskrárinnar og hafa
einhverjir af nýkjörnum þingmönnum
stjórnlagaþingsins talið það mikilvægast
við gerð nýrrar stjórnarskrár. Þá má
vænta ákæru á 63 þingmenn ef samþykkt
verðalög sem talin eru brjóta í bága við
stjórnarskrána. auðvitað fallast manni
hendur í umræðu af þessu tagi enda
er þetta gaspur og lýðskrum af verstu
gerð.
Hugmyndir um þyngri og meiri
refsingar bera keim af reiði og hefnd. Það
er ekki vænlegt til árangurs ef hefndin
verði allsráðandi í refsipólitík. Það er
kominn tíma til að kveðja víkingaöldina
í þessum efnum. Refsipólitík á að taka
mið af hagsmunum samfélagsins.
fullyrða má að 10 ára fangelsisdómur
yfir ungum mönnum með engan
sakarferil, sem reyna að framleiða eða
flytja inn fíkniefni, er ekki til hagsbóta
fyrir samfélagið. fíkniefnaneysla er fyrst
og fremst heilbrigðisvandamál og það
er mikill misskilningur að slík vandamál
verði leyst með þyngri refsingum. Það er
engum til góðs að fylla hér öll fangelsi
af slíkum mönnum til vistunar í lengri
tíma. líklegra er að löng refsivist geti
valdið miklum skaða.
auðvitað eiga menn sem fremja brot
að finna til ábyrgðar og varnaðaráhrif
refsinga er alltaf einhver. mjög þungar
refsingar leiða hins vegar til skipulagðrar
brotastarfsemi sem kallar á meira ofbeldi.
Það er kominn tími til vitrænnar umræðu
um refsingar og refsipólitík í stað
upphrópanna og pólitísks lýðskrums.
refsingar
BrynjAr nÍelsson Hrl.