Lögmannablaðið - 01.12.2010, Blaðsíða 29

lögMannaBlaðið tBl 04/10 29
UMfjöllUn
Þýðing dómsins fyrir íslenska
lögmenn
Reglan um trúnaðarsamband lög manna
og skjólstæðinga er lögfest með 1. mgr.
22. gr. laga nr. 77/1998 um lögmenn.
Þá taka ákvæði 2. málsl. 1. mgr. 68. gr.
og b­liðar 2. mgr. 119. gr. laga nr.
88/2008 um meðferð sakamála til
haldlagningar á gögnum í vörslum
lögmanns. Það hefur lítið sem ekkert
reynt á túlkun á inntaki meginreglunnar
fyrir íslenskum dómstólum. Álitaefnið
kom þó til kasta Hæstaréttar í máli
80/2009 en þar segir dómurinn aðeins
að […Ekki hefur verið sýnt fram á að
umrædd skjöl hafi að geyma trún­
aðarupplýsingar skjólstæðings til
lögmanns um einkahagi sína. Er því
ekki fyrir hendi sú aðstaða sem um ræðir
í b. lið 2. mgr. 119. gr. laga nr. 88/2008.
Þá verður heldur ekki talið að tilvitnuð
ákvæði stjórnarskrár standi þessari
niðurstöðu í vegi.]. Reglan um trún­
aðarsamband lögmanna og skjól stæðinga
er hins vegar rótgróin í rétti flestra
evrópuríkja þar sem það hefur einnig
verið skilgreint nákvæmlega hvort að
innanhússlögmenn njóti sömu verndar
við haldlagningu gagna og sjálfstæðir
lögmenn.
Þess má geta til fróðleiks að í noregi
hefur inntak reglunnar verið mótað af
dómaframkvæmd og eru gögn bæði
innanhússlögmanna og sjálfstæðra
lögmanna undanþegin haldlagningu
við húsleit norskra yfirvalda. Skilyrðið
er að gögnin eigi rót sína að rekja til
ráðgjafar lögmanns til skjólstæðings og
ekki t.d. starfa lögmanns sem stjórnar­
manns í fyrirtæki eða fasteigna sala. Hafa
norskir dómstólar því lagt meiri áherslu
á hvaða skyldum lögmaðurinn gegndi
þegar honum var trúað fyrir þeim
gögnum sem eru andlag haldlagningar
í stað þess að draga mörkin við það
hvort að gögnin séu milli sjálfstæðra
lögmanna og skjólstæðinga þeirra, eða
innanhússlögmanna og skjólstæðinga
þeirra. Þegar eSa aftur á móti rannsakar
meint brot norskra fyrirtækja á sam­
keppnisreglum eeS­samningsins mun
eSa taka mið af niðurstöðu evrópu­
dómstólsins í akzo­málinu og leggja
hald á gögn milli innanhússlögmanna
og fyrirtækisins.
Íslensk samkeppnislög miða að því
að koma á sama samkeppnisumhverfi
á Íslandi og er á öllu eeS­svæðinu.
Samkvæmt 22. gr. samkeppnislaga nr.
44/2005 er eSa heimilt að framkvæma
vettvangsskoðun hér á landi, enda sé
fylgt þeim reglum sem settar eru í bókun
3 og 4 með samningnum um eftirlits­
stofnun og dómstóla efta, um störf og
valdsvið eSa á sviði ríkisaðstoðar og
samkeppni. við vettvangsskoðun eSa
á Íslandi gilda því málsmeðferðarreglur
eSa. Þær reglur endurspegla málsmeð­
ferðarreglur framkvæmdastjórnarinnar.
mun eSa því hafa hliðsjón af niðurstöðu
dómstólsins í akzo málinu ef íslenskt
fyrirtæki ber fyrir sig að gögn séu
undanþegin rannsókn vegna þess að
þau falli undir trúnaðarsambandið. við
rannsókn eSa á meintu broti íslenskra
fyrirtækja á samkeppnisreglum eeS­
samningsins mun eSa því ekki leggja
hald á gögn sem falla undir trúnaðar­
samband sjálfstætt starfandi lögmanns
og skjólstæðings hans að því gefnu að
gögnin tengist rétti skjólstæðings til þess
að halda uppi vörnum á máli.
að lokum verður að undirstrika
mikilvægi þess að fyrirtæki setji sér
skýrar leiðbeiningarreglur í þeim tilgangi
að vera viðbúin húsleit sam keppnis­
yfirvalda. leiðbeiningarnar verða að
taka til eftirfarandi:
Í fyrsta lagi verður fyrirtækið að
krefjast upplýsinga um það á hvaða
grundvelli húsleitin sé gerð, þ.e. hvort
það sé eSa og/eða Samkeppniseftirlitið
sem framkvæmir húsleitina. Þetta getur
haft afgerandi áhrif við mat á því hvort
að ákveðin gögn séu undanþegin
haldlagningu eða ekki.
Í öðru lagi er mikilvægt að halda
aðgreindum gögnum sem stafa frá
samskiptum við sjálfstæða lögmenn og
gögnum sem stafa frá samskiptum við
innanhússlögmenn.
Í þriðja lagi er mikilvægt að fulltrúar
fyrirtækisins krefjist þess að gögn, sem
vafi leikur á hvort að séu undanþegin
haldlagningu eða ekki, séu lögð í
innsiglað umslag án þess að fulltrúar
samkeppnisyfirvalda fái að lesa yfir
gögnin. Síðan skal leita úrlausnar
dómstóls um það hvort að umrædd
gögn séu undanþegin haldlagningu.

1. mál C­550/07 P frá 14. september 2010.
2. mál 155/79 frá 18. mai 1982.
3. Sameiginleg mál akzo nobel Chemicals
ltd. og akcros Chemicals ltd. gegn
framkvæmdastjórninni t­125/03 og
t­253/03. Sjá umfjöllun höfundar um málið
í 4. tbl. lögmannablaðsins 2007.
–Höfundur er lögmaður á sviði
samkeppnis­ og Evrópuréttar hjá norsku
lögmannsstofunni Thommessen.