Vísbending - 21.12.2015, Blaðsíða 35

35
en faðirinn var í allt öðrum heimi, að kjafta um laust og fast. Þegar
andstæðingurinn loks lék þá brá honum yfirleitt við, sagði: „Hvað
helvíti á að þjarma að manni!“ eða: „Nú á aldeilis að fara illa með
mann!“ en færði strax einn af sínum mönnum eldsnöggt og óhikað,
og hélt áfram að kjafta við fólk í kring, á milli smókanna. Svo þegar
nokkuð var liðið á skákina og hann búinn að segja nokkrum sinnum
eitthvað í þá veru að hann ætti eiginlega enga von á móti þeirri
stórsókn sem hann þyrfti að sæta, þá sneri hann sér skyndilega allur
að skákinni, lék eldsnöggt; skildi mann eftir í uppnámi eða fórnaði
kannski hrók, tvo þrjá leiki í viðbót eftir svar andstæðinganna, lék svo
síðasta leiknum með sveiflu og banki: „Hana, mát!“
Þetta gerðist alltaf. Ekki endilega mát, hann náði kannski að gaffla
drottninguna þannig að skákin var gjörunnin, og aldrei brást að hann
færi með sigur af hólmi. Stundum tókst að nudda honum í aðra skák,
heldur tregum, en jafnan fór allt á sama veg. Og eftir skákina var hann
alltaf hrósandi og uppörvandi við hinn fallna andstæðingi: „Ja, maður
var nú farinn að svitna þarna um tíma! Ég var orðinn næstum úrkula
vonar um að eiga mér viðreisnar von!“
Þessu fylgdist drengurinn alltaf með. Og af ólitlu stolti. Einu sinni
á heimleið spurði hann föðurinn: „Geta þeir ekkert þessir frændur
sem þú varst að tefla við?“ „Jújú,“ sagði faðirinn. „Þeir eru seigir.
Lúnknir menn innanum, eins og hann Hrólfur, hann er nú í stjórn
Taflfélagsins! Það eru engir aumingjar sem komast svo hátt!“ Hrólfur
var móðurbróðir drengsins, framkvæmdastjóri í stóru fyrirtæki, og
sá sem oft hafði sigrað alla hina þegar faðirinn fékkst loks til að
setjast að tafli í fjölskylduboðum. Kannski var það af tillitssemi við
móðurina, systur Hrólfs, sem líka sat í bílnum á heimleiðinni, sem
faðirinn vildi ekki fallast á að hann væri einhver aumingi í skák, því
að síðar sama dag þegar þeir drengurinn voru einir sagði faðirinn:
„Þeir náttúrlega geta ekki mikið, Hrólfur og þessir kallar, á við suma
sem ég tefli mest við niðri á stöð.“ En bílastöðin sendi gjarnan lið sem
var mjög sigursælt í firmakeppnir, faðirinn var þá gjarnan á þriðja
eða fjórða borði, og hafði unnið marga bikara og medalíur. Á fyrsta
borði bílastöðvarinnar í firmakeppnum var alltaf Toni, vinur föðurins;
hann tefldi líka á Íslandsmótum með stórmeisturum og alþjóðlegum
meisturum og var yfirleitt svona um miðja töflu.
Medalíur og bikarar sem faðirinn hafði fengið var ekki haft til
sýnis á heimilinu, á kommóðu eða arinhillu (engri slíkri reyndar til
að dreifa) en hann geymdi það samt umhyggjusamlega á hillu inni
í svefnherbergisskáp, og þetta skoðaði drengurinn stundum þegar
aðrir sáu ekki til; medalíur í boxum, viðurkenningarskjöl upprúlluð
í teygju, og þar voru líka skáksett og skákklukkur; sumt af því hafði
hann fengið sem verðlaun eða heiðursgjöf. Það var eitt skákborð
á neðstu bókahillu inni í stofu, spjald brotið saman í miðju, ásamt
hversdagslegri klukku og taflmannasetti í ljósbrúnum trékassa, það
var stundum dregið fram þegar vinir komu í heimsókn, og á það
hafði hann kennt drengnum mannganginn. En svo ekkert meira en
það, að kunna ekkert nema mannganginn er að kunna ekki neitt, og
drengurinn átti síðar eftir að fatta að faðir hans var enginn kennari,
hafði það ekki í sér, hafði enga eirð í sér til að útskýra fyrir græningjum
það sem hann sjálfur kunni út í hörgul, skorti alla þolinmæði í þannig
lagað, svo þeir tefldu eiginlega aldrei feðgarnir, það var eins og að
skjóta þúfutittling með fallbyssu. Þegar drengurinn var orðinn tólf ára
rakst hann á byrjendakennslubók eftir Friðrik Ólafsson stórmeistara
á bókasafninu, og þá fór að verða einhver örlítil glóra í hans tafl-
mennsku; hann lærði eitthvað lágmark í byrjunum, hvernig ætti að
byggja upp stöðu og verða ekki heimaskítsmát, þeir reyndu þá aftur
með sér feðgarnir, og faðirinn hrósaði mikið framförum sonarins, en
getumunurinn var samt allt of mikill til að þetta væri skemmtilegt;
þótt faðirinn væri að gefa syninum hrók, eða jafnvel drottningu í
forgjöf, þá brást aldrei að hann sveið samt út vinning, svo þeir hættu
þessu fljótt aftur.
Faðirinn, þótt hann væri jafnan hrókur alls fagnaðar í námunda við
skáktafl, átti það líka til að verða ansi þungur á bárunni, finnast allt
ómögulegt og ekki taka því að gera neitt, tala helst ekki við neinn,
vilja bara reykja sígarettur og góna út í bláinn, eða niður í gólfið, og