Hagskýrslur um skólamál - 01.01.1923, Blaðsíða 9

Barnafræðsla 1916—20
7
í gildi hafa eigi verið birlar ítarlegar skýrslur nema um veturinn
1903—04, sem Guðmundur Finnbogason samdi, er alþingi hafði veitt
honum styrk til að kynna sjer alþýðufræðslu og mentunarástand hjer
á landi, og voru þær skýrslur birtar í sjerstöku hefti að tilhlutun
stjórnarinnar. Samkvæmt þeim var tala nemenda árin 1903—04,
6210 eða eða 7,« °/o af tölu landsmanna það ár.
Auk þess hefur verið birt ofurlítið yfirlit um starf sveitakenn-
ara í 3 ár, 1896 — 97 og 1897—98 í Stjórnartíð. B. 1897 bls. 277 og
1898 bls. 265 og árið 1899 —1900 i Landshagsskýrslum 1901 bls. 16.
Samkvæmt þeim var tala barna sem farkenslu nutu 3394 árið 1896
—97, 3341 árið 1897-98 og 2880 árið 1899—1900.
Frá því barnafræðslulögin frá 1907 gengu í gildi og fram til
1912 fór tala nemenda árlega vaxandi, en síðan fer þeim fækkandi
fram að 1917 —18, en fjölgar svo aftur nokkuð þar á eftir. Nemend-
ur, er nutu opinberrar fræðslu, voru 8.i °/° af landsbúum fyrst eftir
að fræðslulögin gengu í gildi, árið 1911—12 voru þeir orðnir 8.5 °/o,
en 1917—18 voru þeir aðeins 6.6 %. Siðasta árið sem hjer er tekið
til meðferðar, 1919—20, voru þeir aftur komnir upp i 7.3 %.
Fyrsta árið, 1907—08, nutu miklu fleiri kenslu í farskólum
beldur en í föstum skólum, siðan urðu það álíka margir alt fram
til 1916, en þar á eftir hafa miklu fleiri verið í föstum skólum held-
ur en í farskólum. Eftirlitskenslunnar hefur gætt lítið nema árin
1917—18 og 1918—19, einkum hið síðara, er % hluti allra nemend-
anna naut eftirlitskenslu. Minst gætti hennar aftur á móti 1916—17,
er aðeins 272% af nemendunum nutu eftirlitskenslu. Eftirfarandi yfirlit
sýnir annars, hvernig nemendurnir skiftust eftir kenslufyrirkomulag-
inu fyrsta og síðasta árið, sem hjer er tekið til meðferðar, svo og
árið sem nemendur voru ílestir og árið sem þeir voru fæstir.
Fastir skólar Farskólar Eftirlitskensla Samtals
1908-09 .., , 42.8 °/0 53.5 »/0 3.7 »/o lOO.o °/0
1912-13 .., . 46.9 — 47.0 - 6.1 - lOO.o —
1917—18 .., . 56.2 — 33.g — 10.2 — 100.o —
1919—20 .. . 56.i — 39.9 — 4.0 — lOO.o —
töflu VI (bls. 16—19) sjest, hve margir nemehdur
í föstum skólum á hverjum stað síðustu 5 árin, en i töflu XI (bls.
28—39), sjest hve mörg börn hafa notið farkenslu í hverju fræðsluhjer-
aði, og i töflu XIII (bls. 42—43) hve mörg börn hafa notið eftirlits-
kenslu í hverju fræðsluhjeraði. í töflu II. og III (bls. 8 — 11) er
föstu skólunum skift í flokka eftir því, hvort þeir eru í Reykjavík,
öðrum kaupstöðum, i stærri verslunarstöðum (með yfir 300 íbúa)
í smærri verslunarstöðum (með 100—300 íbúa) og í sveitum og eru