Dagblaðið Vísir - DV - 24.10.2012, Blaðsíða 22

22 Menning 24. október 2012 Miðvikudagur
Götudanseinvígi
í Breiðholtinu
Þann 10. nóvember næstkomandi
verður haldin fyrsta keppni í götu-
dansi á Íslandi. Keppnin verður
haldin í íþróttahúsi Seljaskóla í
Breiðholti og keppt verður í hip
hop-dansi, breikdansi, waacking,
popping og top rock. Þá keppa
hópar um besta dansinn.
Að erlendri fyrirmynd er dans-
að í einvígi – maður á móti manni
– og dómarar velja þann betri með
aðstoð áhorfenda.
Allir dansarar í lokaumferð fá
í hendurnar persónulegt bréf frá
dómurum sem inniheldur ráð og
uppbyggilega gagnrýni. Dómar-
ar og aðstandendur keppninnar
eru Brynja Pétursdóttir, Natasha
Royal, Grétar Berg, Ragna Þyrí og
Sandra. Benni B-Ruff skemmtir
gestum með tónlist.
Frægur hand-
ritshöfundur
Á föstudaginn verður sýnt verk-
ið Bastards í Borgarleikhúsinu.
Verkið er samið af þeim Gísla Erni
Garðarssyni og Richard LaGra-
venese.
Richard er heimsfrægur hand-
ritshöfundur en á meðal þekkt-
ustu frumsamdra verka hans
eru Fisher King og Living Out
Loud. Þá hefur hann gert hand-
ritin að myndum á borð við Water
for Elephants, Rude Awakening
og Bridges of Madison County.
Richard er fjölhæfur og vinnur
einnig sem kvikmyndaleikstjóri,
hann hefur vakið mikla athygli fyr-
ir síðustu myndir sínar, Freedom
Writers, P.S. I Love You og síðustu
mynd sína, Beautiful Creatures.
Hreinsun komin
í kvikmyndahús
Myndin Purge er byggð á sam-
nefndri metsölubók eftir Sofi
Oksanen og verður frumsýnd í Bíó
Paradís á föstu-
dag. Leikstjóri
myndarinnar er
Antti Jokinen.
Bókin kom út
á íslensku árið
2010 undir nafn-
inu Hreinsun og
naut mikillar hylli
íslenskra lesenda.
Hreinsun er meðal umtöluðustu
skáldverka undanfarinna ára. Leik-
ritið var frumflutt í finnska þjóð-
leikhúsinu árið 2007 og í kjölfar-
ið skrifaði höfundurinn skáldsögu
upp úr efni þess sem farið hefur
líkt og eldur í sinu um Evrópu, víða
orðið metsölubók og sankað að sér
verðlaunum. Þjóðleikhúsið sýndi
leikrit byggt á bókinni á síðasta
leikári og tóku áhorfendur og gagn-
rýnendur því einkar vel.
Hreinsun er einstaklega áhrifa-
mikil saga um ást, grimmd og svik,
og örvæntingarfulla baráttu mann-
eskjunnar fyrir því að lifa af ofbeldi
og niðurlægingu og verða heil að
nýju.
F
jölmargar rannsóknir hafa
sýnt dvínandi áhuga íslenskra
barna og unglinga á bóklestri.
Á sama tíma gefa rannsóknir
til kynna góð áhrif bóklesturs
á þroska barna. Bóklestur eykur sam-
kennd og hæfileika barna til þess að
lifa sig inn í aðstæður og greina at-
burðarás eða röksemdafærslu. Allt
eiginleikar sem gagnast vel í lífinu.
Börn sem lesa ekki bækur eru hins
vegar líklegri til að missa af þessum
þroska.
DV ræddi við rithöfundana Bryn-
hildi Þórarinsdóttur, Þórarin Eldjárn
og Arndísi Þórarinsdóttur um gagn-
semi lesturs, hvernig Íslendingar
standi sig sem bókmenntaþjóð í því
að ala börn til bókar, hvað við getum
gert til að gera börnin okkar bókelsk
og hvaða árangurs við getum vænst.
Lesturinn hefst heima
Brynhildur starfar sem dósent við Há-
skólann á Akureyri og er formaður
stjórnar Barnabókaseturs. Markmið
setursins er meðal annars að fram-
kvæma rannsóknir á lestri barna. Í
sumar var framkvæmd rannsókn á
ungum lestrarhestum og niðurstöð-
urnar komu skemmtilega á óvart.
„Eitt það allra athyglisverðasta var
að feður lestrarhestanna voru óvenju
virkir í lestraruppeldinu,“ segir hún.
„Það sannaðist í þessari rannsókn
sem hefur komið fram í ýmsum öðr-
um rannsóknum að lestraráhuginn
hefst heima, að börn sem lesa mikið
hafa alist upp við lestur og eiga les-
andi fyrirmyndir og það er það sem
vegur þyngst. Við ákváðum að læra af
þeim börnum sem hafa áhuga á lestri.
Tekin voru viðtöl við unga lestrar-
hesta í þriðja og fjórða bekk sem sóttu
sumarnámskeið á Amtsbókasafninu
á Akureyri. Það voru þær Kristín Heba
Gísladóttir og Þorbjörg Ólafsdóttir,
nemendur við Háskólann á Akureyri,
sem tóku viðtölin. Þær tóku einnig
viðtöl við samanburðarhóp á íþrótta-
námskeiði og börn sem ekki voru í
neinu sumarstarfi og tóku eftir því að
bæði feður og mæður lesa helst fyrir
lestrarhestana en mæður fyrir börnin
í samanburðarhópnum.“
Bóklestur eykur samkennd
Brynhildur er sannfærð um að bók-
lestur auki á samkennd og styrki
sjálfsmynd barna. „Bóklestur eykur á
samkennd og styrkir sjálfsmyndina.
Eykur tilfinningu þeirra fyrir ýms-
um óskráðum reglum í samfélaginu
sem annars er erfitt að átta sig á. Það
er sagt að börn og unglingar sam-
sami sig frekar persónum en fullorðn-
ir, upplifun þeirra sé sterkari, það
er þess vegna sem það er svo auð-
velt að kenna þeim svo margt með
lestri bóka. Þau læra ómeðvitað ým-
islegt um lífið og tilveruna. Við getum
til dæmis notað barnabækur miklu
meira í skólakerfinu.“
Hún segir áberandi að börn séu
óvön því að tala um lestur, lestur þyki
ekki sérlega fín afþreying. „Það sló
okkur hversu óvön börnin voru að
tala um lestur og bækur, hvort sem
þau voru lestrarhestar eða ekki. Þau
sem lásu mikið virtust ekki hafa sterka
sjálfsmynd sem lesendur. Það þarf að
styrkja þau, gera lestrarhesta að já-
kvæðum fyrirmyndum. Sú hugmynd
að lestur sé alvöru tómstundastarf er
ekki nægilega viðurkennd.“
Ekki píslarvættir
Þórarinn Eldjárn rithöfundur seg-
ist halda að Íslendingar standi sig
ekki alveg nógu vel í því að ala börn-
in til bókar. „Við þurfum að gefa okkur
betri tíma til að lesa fyrir þau og halda
að þeim bókum,“ segir hann. Honum
finnst þó óþarfi að halda bóklestri að
börnum með hörðu. „Verið augljós-
lega bókelsk sjálf án þess að vera sí-
fellt að tala um það í umvöndunar- og
píslarvættistón.“
Hann segist ekki vita hvaða ár-
angurs mætti vænta af auknum bók-
lestri. „Ég veit það ekki. Að vonandi
verði unninn bugur á allri einsleitni.“
Foreldrar ala börnin til bókar
Arndís Þórarinsdóttir rithöfundur
segist halda að þótt margt sé vel gert,
mætti margt gera betur. „Til dæmis
að efla skólabókasöfnin, hlúa betur
að ritun íslenskra barnabóka og nýta
barna- og (ekki síst) unglingabækur
meira í kennslu. En þegar allt kem-
ur til alls held ég að „þjóðin“ ali ekki
börn til bókar heldur foreldrarnir. Það
er lesturinn inni á heimilunum sem
skiptir máli, að börnin læri það frá
unga aldri að leita í bókina.
Með því að lesa með börnunum
okkar tengjum við ljúfar tilfinningar
við lestrarupplifunina frá upphafi,
það hefur mikil áhrif. Ég held líka að
fyrirmyndin sé mjög mikilvæg, börn
sem alast upp við að allir á heimil-
inu lesi sér til ánægju eru líklegri til að
lesa sjálf.“
Lýðræði og lesskilningur
Hún bendir á að lesskilningur sé mik-
ilvægur og nauðsynlegur í íslensku
samfélagi. „Mikilvægi lesskilnings
verður ekki vanmetið. Kannski virð-
ist það einkennilegt að hrópa á
það að börn lesi skáldsögur sér til
skemmtunar, en kjarninn er sá að ef
þau lesa ekki skáldsögur er ólíklegra
að þau geti lesið nokkuð annað sér
til gagns. Lítum til nýlegrar þjóðar-
atkvæðagreiðslu – henni fylgdi all-
nokkuð lesefni þar sem hvert orð
skipti máli. Það var ekki hægt að vera
með í umræðunni, ekki hægt að vera
með í lýðræðinu, ef maður hélt ekki
þræði í textanum sem atkvæði voru
greidd um.“ n kristjana@dv.is
Börnin bókelsk
ef pabbi les líka
n Rannsókn á ungum lestrarhestum n Bóklestur eykur samkennd
Samantekin ráð
n Feður taki virkan þátt í lestri fyrir
börn sín
n Lesið sé fyrir börnin á hverjum degi
n Lesið sé fyrir framan þau
n Að vera bókelsk
n Að tala ekki í umvöndunartón um
bækur
n Að leyfa börnum að lesa sér til
Uppáhald Þórarins „En hvað það var
skrýtið, eftir Stefán Jónsson.“
Uppáhald Arndísar „Öll Skrímsla-serían
eftir Áslaugu Jónsdóttur og Kalle Güettler
og Rakel Helmsdal eru mikil snilld.“
Uppáhald Brynhildar
„Bróðir minn Ljónshjarta
er ein bók þar sem ég get
upplifað sömu tilfinn-
ingarnar aftur og aftur.“