Öldrun - 01.09.2001, Blaðsíða 12

12 ÖLDRUN – 19. ÁRG. 2. TBL. 2001
ennfremur þurfti að koma saman lista yfir þá sem
skyldu heimsóttir. Verkefnið var kynnt rækilega í fjöl-
miðlum, bæði blöðum, útvarpi og sjónvarpi og útbúinn
var bæklingur um tilgang og tilhögun heimsóknanna.
Þennan bækling fékk markhópurinn sendan heim.
Í október hófst svo markviss herferð þar sem verk-
efnið var kynnt heilbrigðisstarfsfólki og ráðamönnum
sem koma að þjónustu við aldraða á svæðinu. Að
þessum kynningum sem voru um 10 talsins unnu bæði
verkefnisstjórn og starfsmenn. Heimsóknirnar sjálfar
hófust í júlí.
Heimsóknirnar
Um það bil viku fyrir áætlaða heimsókn fær fólk
sent bréf með ákveðinni dag- og tímasetningu. Ef það
kýs að þiggja ekki heimsókn er það beðið um að
hringja og afþakka. Afþakki fólk heimsóknina fær það
sent bréf að hálfu ári liðnu með tilboði um aðra heim-
sókn. Þetta er gert í ljósi þess hve mikið aðstæður geta
breyst á stuttum tíma og þar með þörf fyrir stuðning.
Starfsmennirnir skipta hópnum á milli sín og þannig
fær hinn aldraði alltaf sama starfsmanninn í heimsókn
til sín.
Í heimsóknunum er lögð áhersla á að kynnast þeim
sem heimsóttur er og að fjalla um helstu þætti er hafa
áhrif á líf og heilsu aldraðra. Þannig eru veittar
upplýsingar um ýmsa þjónustu sem öldruðum stendur
til boða hvað varðar t.d. heilsugæslu, heimaþjónustu,
réttindi til almannatrygginga, ýmsa félagslega þætti,
tómstundaiðju og fleira. Ennfremur er leitast við að
fræða um og greina áhættuþætti varðandi heilsufar og
veita ráðleggingar um fyrirbyggjandi aðgerðir svo sem
slysavarnir, beinvernd, mataræði og hreyfingu. Eins
og af ofantöldu er ljóst er megininntak heimsóknanna
ráðgjöf og stuðningur. Reynt er að ýta undir sjálfsbjarg-
arviðleitni með því að bjóðast ekki endilega til að gera
hlutina fyrir fólk, heldur fá það til að taka málin í eigin
hendur með hvatningu og upplýsingum. Það sem þó
virðist einfalt í augum margra getur reynst býsna flókið
fyrir aldraðan einstakling með þverrandi færni og að
sjálfsögðu er veitt aðstoð þeim sem hennar þarfnast.
Einnig er lögð mikil áhersla á að sá sem heimsóttur er
leiði samtalið og komi sínum sjónarmiðum á framfæri.
Þannig er reynt að viðhalda frumkvæði og ábyrgð þess
sem heimsóttur er.
Fyrsta heimsóknin fór að hluta til í að kynna þessa
þjónustu og kynnast fólki og gera sér grein fyrir því
hvernig hópurinn sem heild hefur það. Það er reynsla
starfsmanna að í annarri heimsókn eru samskipti öll
auðveldari og opnari og því hægt að fara dýpra í ýmis
málefni, allt eftir þörfum og áhuga hvers og eins.
Dæmi um slík umræðuefni eru mataræði fyrir sykur-
sjúka, þvagleki, svefn eða dettni að ógleymdu ýmsu um
andlega líðan, sorg og missi. Mikilvægt er að muna að
allir á þessum aldri eru að upplifa missi á einhvern
hátt. Færni minnkar og fólk upplifir sorg yfir glataðri
getu og ættingjar og vinir kveðja.
Starfsmenn bjóða upp á símatíma alla virka daga og
getur fólk hringt í “sinn” starfsmann ef því liggur eitt-
hvað á hjarta milli heimsóknanna.
Þær upplýsingar sem fram koma í samtalinu eru
skráðar þannig að hægt sé að taka upp þráðinn þar sem
frá var horfið. Að sjálfsögðu ríkir fullkominn trúnaður
á milli starfsmanns og húsráðanda í heimsóknunum og
starfsmennirnir eru bundnir þagnarskyldu.
Framgangur – þátttaka
Í byrjun mars 2001 var lokið við að heimsækja alla
einu sinni. Alls þáðu 422 einstaklingar af þeim 600, sem
boðið var upp á heimsókn eða 70,33%. Nú eru starfs-
menn langt komnir með að heimsækja hópinn öðru
sinni og það er ánægjulegt að mun fleiri þiggja nú
heimsókn en í fyrstu umferðinni. Þátttakan er sam-
bærileg við það sem best gerist í Danmörku.
Mat
Mat starfsmanna eftir heimsóknirnar er að heilsu-
far þessa hóps sé yfirleitt undir góðu eftirliti og fólk
nokkuð meðvitað um eigin heilsu. Aðstæður og fjár-
hagur fólks er hins vegar afar mismunandi en tilfelli
þar sem um raunverulega neyð er að ræða eru sem
betur fer ekki mörg. Starfsmönnum þykir sýnt að þörf
fólks fyrir þessar heimsóknir er mismikil. Þannig hafa
nokkrir einstaklingar fengið aukaheimsóknir, jafnvel
oftar en einu sinni, á meðan aðrir telja sig ekki hafa
mikil not fyrir heimsóknirnar þar sem þeir séu enn í
fullu fjöri. Í framtíðinni væri hugsanlegt að beina heim-
sóknunum í auknu mæli til ákveðinna áhættuhópa en
jafnframt er vert að hafa í huga forvarnargildi þess að
ná til fólks meðan enn er hægt að koma í veg fyrir færn-
iröskun og stuðla þannig að fjölgun þeirra ára sem fólk
býr við góða heilsu þrátt fyrir hækkandi aldur.
Fjölmargir hafa lýst yfir ánægju með heimsókn-
irnar og að þeim þyki öryggi í því að hafa einhvern
ákveðinn aðila innan kerfisins að leita til ef með þarf,
aðila sem þeir hafa séð og talað við.
Ýmsar ábendingar hafa komið fram í heimsókn-
unum sem beina mætti til bæjaryfirvalda varðandi
þjónustu í bæjarfélaginu og reynslu aldraðra af henni.
Í yfirstandandi heimsóknum er gerð lausleg úttekt
á því hvort fyrri heimsókn hafi skilað einhverjum
árangri og hvort einhverjar breytingar hafa orðið á
högum hins aldraðra í kjölfar heimsóknanna t.d. varð-
andi þjónustu, lyfjanotkun, hreyfingu, félagslegar
aðstæður, hjálpartækjanotkun, fjármál og andlega og
líkamlega líðan.
Allir íbúar Akureyrar 75 og 80 ára fengu sendan
spurningarlista fyrir fyrstu heimsókn og fjallaði hann
um heilsutengd lífsgæði. Svörun var um 65% en ekki
hefur enn verið unnið úr spurningunum. Þegar síðustu
heimsókn lýkur mun sami hópur fá sendan samskonar
spurningalista og gert verður mat á því hvort heim-
sóknirnar hafi haft áhrif á þá þætti er spurningalistinn
tekur til.