Öldrun - 01.11.2004, Blaðsíða 10

Meðhöfundar:
Kristín Björnsdóttir hjúkrunarfræðingur
M.S., PhD. Dósent við hjúkrunarfræðideild
Háskóla Íslands
Ragnar Friðrik Ólafsson félagssálfræðingur
M.S., tilraunafélagsfræðingur M.S.
Verkefnastjóri á Rannsóknarstofu við
Hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands
Inngangur
Það er stefna íslenskra stjórnvalda að aldraðir geti
búið sem lengst á eigin heimilum (Lög um málefni aldr-
aðra, 1999; Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið,
1999; Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið, 2002).
Þessi stefna stjórnvalda mun óhjákvæmilega leiða til
þess að öldruðum, sem búa á eigin heimilum með
skerta sjálfsbjargargetu mun fjölga. Að auki gera mann-
fjöldaspár á Íslandi næstu áratugi ráð fyrir hlutfallslegri
fjölgun aldraðra (Heilbrigðis- og tryggingamálaráðu-
neytið, 2002). Loks er því spáð að mun fleiri aldraðir
komi til með að búa einir og muni þannig hafa minni
stuðning frá aðstandendum (Anderson og Hussey,
2000). Með hliðsjón af þessu er mikilvægt að aldraðir fái
þann stuðning sem þeir telja sig þarfnast til að geta búið
áfram á eigin heimilum þrátt fyrir heilsuleysi og skerta
getu við að sjá um daglegar athafnir og að uppbygging
heimaþjónustu fyrir aldraða taki mið af þessari þróun.
Öflug heimaþjónusta getur einnig komið í veg fyrir að
ábyrgð vegna umönnunar leggist of þungt á aðstand-
endur aldraðra. Mikilvægt er að hið opinbera komi til
móts við veikburða aldraða og aðstandendur þeirra
með eflingu alhliða heimaþjónustu og fjölbreyttara vali
á möguleikum til endurhæfingar. Til að útfæra þessa
stefnu er mikilvægt að kanna aðstæður aldraðra sem
búa í heimahúsum og þann stuðning sem þeir njóta.
Jafnframt er mikilvægt að skýra hvaða þættir leiða til
þess að einstaklingur getur ekki lengur dvalið á eigin
heimili og flytur á öldrunarstofnun.
10 www.oldrun.net ÖLDRUN – 22. árg. 2. tbl. 2004
Líkamleg færni og stuðningur
frá formlegum og óformlegum stuðnings-
aðilum hjá 90 ára og eldri á Íslandi
Hlíf Guðmundsdóttir
hjúkrunarfræðingur, M.S.
Verkefnastjóri
Útdráttur:
Vorið 2003 lauk greinarhöfundur meistararann-
sókn við hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands. Til-
gangurinn með þessu rannsóknarverkefni var að
kanna sjálfsbjargargetu langlífra Íslendinga sem
búa á eigin heimilum, hvaða stuðning þeir fá frá
aðstandendum og hinu opinbera og hvaða þættir
hafa áhrif á þann stuðning sem veittur er. Í þessari
grein verða kynntar helstu lýsandi niðurstöður
rannsóknarinnar. Gögnin í þessari rannsókn voru
unnin upp úr gagnasafni um heilsufar og hjúkrun-
arþarfir 90 ára og eldri á Íslandi, sem safnað var í
tengslum við rannsókn á erfðum langlífis í sam-
starfi Íslenskrar erfðagreiningar (ÍE)og Rannsókn-
arstofu Háskóla Íslands og Landspítala-háskóla-
sjúkrahúss í öldrunarfræðum (RHLÖ). Rann-
sóknin fór fram á tímabilinu frá mars árið 2000 til
september árið 2002. Í rannsóknarhópnum voru
ásamt greinarhöfundi Pálmi V. Jónsson, Helga
Sæunn Sveinbjörnsdóttir, Hulda Jóhannesdóttir,
Hjalti Guðmundsson og Kristleifur Kristleifsson.
Leiðbeinendur í meistaranámi voru Kristín Björns-
dóttir og Ragnar Friðrik Ólafsson.