Öldrun - 01.11.2004, Blaðsíða 32

32 www.oldrun.net ÖLDRUN – 22. árg. 2. tbl. 2004
Það var um árið 1980 sem Rauði krossinn ásamt fleiristyrktaraðilum opnuðu dagvist að Ármúla 34 í
Reykjavík, Múlabæ. Þar var fyrirhugað að aldraðir, sem
bjuggu einir í heimahúsum og væru í hættu með að ein-
angrast, fengju aðstoð við böð, fót- og hársnyrtingu sem
og félagslega upplyftingu og endurhæfingu ýmiss
konar. Fyrirhugað var að fólk dveldi þar daglangt eða
frá átta til fjögur tvo til þrjá daga vikunnar, þrjá til fjóra
mánuði í senn eða eftir aðstæðum hvers og eins. Hvert
pláss átti að nýtast sem flestum til afþreyingar.
Fljótlega stóðu stjórnendur Múlabæjar frammi fyrir
því að stór hópur minnissjúkra, sem dvaldi í skjóli maka
eða nákominna ættingja í heimahúsum, knúði fast dyra
og vildi vera með eða fá einhverja úrlausn sinna mála.
Þessi hópur passaði engan veginn inn í þá starfsemi sem
var í Múlabæ, en það var erfitt að neita þeim um aðstoð.
Þessi hópur var utan við kerfið, gat ekki dvalið á venju-
legum öldrunardeildum eða hjúkrunarheimilum vegna
þeirrar sérstöðu sem minnissjúkdómar setja fólk í.
Það var þá sem Guðjón Brjánsson framkvæmda-
stjóri Múlabæjar ásamt fagfólki frá dagspítala Landspít-
alans að Hátúni 10 í Reykjavík, boðaði alla aðstand-
endur heimabúandi minnissjúkra sem þau náðu til á
þriggja kvölda námskeið. Hópurinn sem þarna hittist
ákvað að mynda þrýstihóp sem færi á fund ráðamanna í
þjóðfélaginu og fengi þá til að gera eitthvað fyrir þennan
þögla, gleymda hóp.
Hópurinn stofnaði formlegt félag í mars 1985. Eitt-
hvað vafðist nafnið fyrir félagsmönnum. Hópurinn sam-
anstóð af áhugafólki og aðstandendum, enginn mátti
verða útundan og því heitir félagið Félag áhugafólks og
aðstandenda Alzheimerssjúklinga og annarra skyldra
sjúkdóma. Nafnið er bæði langt og óþjált svo að í daglegu
tali gengur það undir skammstöfunni FAAS eða Faas.
Gerður Pálmadóttir í Flónni var fyrsti formaður
félagsins enda hafði hún verið driffjöðrin í hópnum og
sjálfkjörin til forystu fyrir starfshópinn. Ári síðar eða í
mars 1986, var svo Hlíðabær fyrsta dagvistin fyrir minn-
issjúka opnuð meðal annars vegna öflugs atbeina félags-
ins.
Hlutverk og markmið félagsins er:
• að gæta hagsmuna umbjóðenda sinna þ.e. fólks með
minnissjúkdóma og aðstandenda þeirra.
• að efla samvinnu og samheldni aðstandenda meðal
annars með fræðslufundum, útgáfustarfsemi og
fleiru.
• að auka skilning stjórnvalda og almennings á þeim
vanda sem sjúklingar og aðstandendur þeirra eiga
við að glíma.
• að Alzheimers-sjúklingar og aðrir minnissjúkir fái þá
hjúkrun og félagslegu þjónustu sem nauðsynleg er
og á að vera fyrir hendi í nútíma þjóðfélagi.
Frá upphafi hefur félagið verið með opna fræðslu-
fundi yfir vetrarmánuðina. Í fyrstu fjórum til fimm
sinnum á vetri, en nú seinni árin sjö sinnum á vetri frá
miðjum september, en sá síðasti er í maí og er jafnframt
aðalfundur. Þessir fundir eru öllum opnir. Í tengslum
við hvern fund gefur félagið út fréttabréf sem sent er til
félagsmanna þar sem m.a. er auglýst fundarefni hvers
fundar.
Mikill skortur hefur verið á upplýsingaritum og
bókum sem að gagni koma fyrir aðstandendur og aðra
þá sem að hjúkrun og umönnun minnissjúkra koma. Úr
þessu hefur félagið reynt að bæta, bæði eitt sér og í
samstarfi við aðra. Má þar nefna bækurnar: Þegar á
reynir, Umönnun fólks sem þjáist af heilabilun, Karen í
viðjum Alzheimers, og Hvers vegna svararðu ekki afi?
Félagið selur allar þessar bækur á vægu verði. Einnig
fást hjá FAAS bæklingar án endurgjalds.
Félagið býður upp á símaþjónustu, heimaþjónustu
og þátttöku í stuðningshópum. Nú eru félagsmenn
rösklega fimm hundruð, flestir af höfuðborgarsvæðinu
en þó nokkrir vítt og breitt af landinu, en félagið er
landssamtök. Reyndar eru ekki færri hringingar utan af
landi en úr þéttbýlinu, því þar sem fólk er eitt þarf það
virkilega á stuðningi að halda og aðgangur að upp-
lýsingum er því miður víða afar bágborinn.
Í október 1997 var félaginu gefið tveggja hæða
einbýlishús að Austurbrún 31 í Reykjavík. Gefandinn
var Pétur Símonarson ættaður frá Vatnskoti í Þingvalla-
sveit. Kona hans, Fríða Ólafsdóttir ljósmyndari, hafði
þjáðst af Alzheimers-sjúkdómi og Pétur annaðist hana á
heimili þeirra síðustu ár ævi hennar. Hann vissi því vel
hvar skórinn kreppti að. Pétur gaf húsið í minningu um
Fríðu konu sína. Því skýrðum við húsið Fríðuhús. Það
FAAS
Félag áhugafólks og aðstandenda Alzheimers-
sjúklinga og annarra skyldra sjúkdóma
María Th. Jónsdóttir,
formaður FAAS