Són - 01.01.2011, Síða 30

30 RAGNAR INGI AÐALSTEINSSON
mynda sérhljóðarnir einn jafngildis flokk þó svo að raddglufu lokunin
sé valfrjáls í talmáli í dag (Kristján Árnason 2000:6–7).10
Litið á rannsókn um stuðlasetningu til samanburðar
Greinarhöfundi þótti rétt að leggja lóð á vogarskálina í þeirri umræðu
sem lýst hefur verið hér að framan. Hér verður kenningin um radd -
glufulokun skoðuð út frá rannsókn sem gerð var á þróun stuðlasetn -
ingar í íslenskum kveðskap (Ragnar Ingi Aðalsteinsson 2010).
Tilgangur þeirrar rannsóknar var meðal annars að skoða hvernig
notkun ákveðinna hljóða (einkum var litið til hljóðanna s, h, v og j, svo
og sérhljóðanna) sem ljóðstafa hefur breyst frá elsta norrænum kveð -
skap fram til nútímans. Til að skoða þetta var tekið úrtak úr ljóðum
nafngreindra skálda. Til að ná sem bestri yfirsýn yfir ljóðstafasetningu,
eins og hún hefur tíðkast í aldanna rás, var ákveðið að skoða hverja
öld fyrir sig og velja 1200 braglínupör frá hverju 100 ára tímabili.
Markmiðið var að skoða hvernig skáldin nota fyrrgreinda ljóðstafi í
kveðskap sínum. Alls var skoðaður kveðskapur eftir 45 skáld. Miðað
var við að skoða ekki færri en þrjú skáld frá hverri öld, 400 braglínupör
eftir hvert þeirra þar sem það var hægt (Ragnar Ingi Aðalsteinsson
2010:109 o.áfr.). Hér á eftir verður svo litið á nokkrar rannsóknar -
niðurstöður og kenningin um sérhljóðastuðlun, sem fyrr var nefnd,
skoðuð í því samhengi. Áður en lengra er haldið verður þó litið á
nokkrar skilgreiningar sem tíðum koma fyrir í textanum hér á eftir.
S-stuðlun, gnýstuðlar og sníkjuhljóðsstuðlun
Það er kallað s-stuðlun þegar klasarnir sl og sn mynda einn jafngildisflokk
með sj, sv s+sérhljóða (um klasann sm gilda að líkindum aðrar reglur,
sjá síðar). Þetta má auðvitað líka orða þannig að s eitt og sér stuðli við
sjálft sig án tillits til þess hvað kemur á eftir, sbr. eftirfarandi dæmi:
næst gaf sína systur
snarr búþegna harri
(Skjd. B I:230; Sighvatur Þórðarson, FlESkj. 9.)
Hér eru stuðlarnir s+sérhljóð í sína og systur og höfuðstafurinn er s í
snarr.
10 Um raddglufulokun í íslensku í dag sjá Kristján Árnason 2005:157 o.v.