Són - 01.01.2011, Side 35

35FÁEIN ORÐ UM RADDGLUFULOKUN . . . .
ok alsnæfrir iofrar
orda lÃst at morðe
(Skjd. A I:22; Þorbjörn hornklofi, Gldr. 4.)
reð átstuðill aþan
iatmundar þar grundo
(Skjd. A I:292; Óttar svarti, Hl. 8.)
Pílatús kallar einn frá öllum
Jésúm inn og vildi finna
(Jón Arason 1918:29)
Framar réð Jesús inna
um þann dýrðarmann
(Einar Sigurðsson í Heydölum 2000:8)
Þegar kemur fram á 17. öld hættir j að stuðla við sérhljóð. Sé litið á
mynd 2 má sjá að breytingin gengur fljótt yfir og hún er afgerandi. Sá
síðasti sem stuðlaði j við sérhljóð var Einar Sigurðsson í Heydölum.
Hann beitir þessari stuðlun tuttugu og tvisvar sinnum í 400 brag -
línupörum, sem er hátt hlutfall miðað við þá sem ortu á undan honum.
Reyndar vekur athygli að þeir Árni Jónsson og Einar Gilsson, sem
næst ir eru Einari í tíma, stuðla j aðeins einu sinni hvor á móti sérhljóði.
Ef til vill er breytingarinnar farið að gæta þegar á 14. öld þó að hún
nái ekki til Einars. Eftir að Einar leið hvarf þessi stuðlunarvenja eins
og fyrr kom fram. Eftir það fannst aðeins eitt dæmi í kveðskap þeirra
16 skálda sem skoðuð voru eftir tíð Einars. Þetta dæmi er hjá Eggerti
Ólafssyni. Eitt slíkt dæmi gerir ekki annað en undirstrika það að j
stuðlar ekki lengur við sérhljóð. Hér hafa stuðlunarvenjur breyst.
Þegar kemur að Stefáni Ólafssyni getur að líta þessar braglínur:
Jeg vil mig til jarðar slá,
jöfur minn, fyrir þér.
(Stefán Ólafsson 1885:271)
Hér stuðlar j á móti j. Tvö dæmi fundust um þetta hjá Stefáni. Hjá
honum stuðlar j því aðeins innbyrðis enda fundust ekki dæmi um það
í kveðskap hans að j stuðlaði við sérhljóð.
Fræðimenn hafa fjallað um breytingu á j og ástæðurnar fyrir henni.