Són - 01.01.2011, Side 79

79RÍMNAMÁL
Eggert Ólafsson var ekki andvígur rímnaskáldskap enda sjálfur
undir áhrifum fornmenntastefnunnar og yrkir lengi vel oft dýrt með
miklum kenningum en greinilegt er á formála kvæðabókar hans, sem
raunar kom ekki út fyrr en árið 1832, að hinn dýri skáldskapur,
áreiðanlega oft rímnanna, er Eggerti umhugsunarefni:9
Hvað bragarhættina áhrærir, þá eru þeir með sama slag flest-allir
kunnugir, en dýrleikr þeirra er misjafn, og móti því sem íslenzk
skáld brúka á þessum dögum, óregluligr, því nær maðr fer að
yrkja undir nokkrum bragarhætti, hvað dýr sem hann er, þá
remb ist hann við, að halda kvæðinu með jöfnum dýrleik út til
enda … Nú má ei þesskonar skáldskap lasta, ámeðan efnið er
óskældt og samsetníngin liðug; er þá með því meiri snild og
prýði, að kveðandinn verðr lífligri, orðin falla í skorður, en málið
verðr mjúkt og hjartnæmt. Skáldskaparkonstin er ei annað enn
sú efsta trappa mælskukonstarinnar, og tilgángr og nytsemi
skálda og mælindismanna á að vera allr hinn sami, sem sé: að
hræra mannlig hjörtu og draga þau til samsýnis sér. En mér sýnist
optliga mikið útaf því bregða, þegar vér kveðum dýrt, því bæði
skjótast inn málleysur, og setníng orðanna verðr stirð og óþægi -
lig, en efnið ílla útliðað, svo kveðandinn missir þá sitt rétta líf og
tilgángs nytsemi.
Af framansögðu kemur það ekki á óvart að Magnús Stephensen
sinnti lítt útgáfu rímna; gaf einungis út tvær rímur. Sonur hans, Ólafur
Stephensen, bætti þó um betur og á tíu ára tímabili, 1834–1844, gaf
hann út alls þrettán rímur.10
Á 19. öldinni tók steininn úr. Útgáfa rímna eykst til mikilla muna
og hefur gróðavon vafalítið leikið þar töluvert hlutverk; rímur voru
enn sem fyrr afar vinsælar. Til dæmis stóð Skúli Thoroddsen að útgáfu
tíu rímna á Ísafirði og níu á Bessastöðum.11
9 Eggert Ólafsson (1832:2).
10 Bragi Halldórsson (2008:25).
11 Bragi Halldórsson (2008:26).