Són - 01.01.2011, Qupperneq 134

134 KRISTJÁN EIRÍKSSON
úr. Þessu er trúlega síður þannig farið með þýðingar á Esperanto en á
önnur tungumál þar sem tiltölulega fáir hafa Esperanto að móðurmáli.
Þó eru ýmsir esperantistar aldir upp við það sem heimilismál en þeir
eru þá jafnframt einnig mæltir á mál umhverfisins og þá tví- eða þrí-
tyngdir. Þá ber þess einnig að geta að þeir sem fást við þýðingar á
Esper anto, einkum þó ljóðaþýðingar, eru yfirleitt betur að sér í alþjóða -
málinu en gengur og gerist og ekki má heldur gleyma því að minni
hætta er á ónákvæmni í Esperanto en öðrum málum vegna rökfastrar
byggingar þess en vitaskuld hefur þó sá sem þýðir á móðurmál sitt
þarna nokkurt forskot. Á móti kemur svo að sá sem þýðir á Esper anto
þýðir oftast úr móðurmáli sínu og nýtur þar yfirburða fram yfir þann
sem þýðir úr erlendu máli. Hann er því líklegri til að reyna að draga
fram sérleik frumtextans en sá sem þýðir úr erlendri þjóðtungu yfir á
sitt mál og minni hætta ætti að vera á rangþýðingum þar sem hann
gjörþekkir frummálið.
Af framansögðu má gera því skóna að heppilegra sé að nota Esper -
anto sem millimál í þýðingum en einhverja þjóðtunguna þurfi menn á
annað borð á millimáli að halda en líklega er þó alltaf farsælast að þýða
beint úr frummáli sé þýðandi gjörkunnugur því og skilji það því sem
næst út í æsar.
Séu þýðingar íslenskra ljóða á Esperanto skoðaðar kemur í ljós að
þýðendur halda yfirleitt hrynjandi og brag hefðbundinna ljóða og
reyna einnig eftir föngum að fylgja formi óhefðbundinna ljóða. Ýmsar
undantekningar eru þó frá þessu, einkum hvað varðar hefðbundinn
íslenskan skáldskap. Fyrst ber þar að nefna að í honum er hefðbund -
inni stuðlasetningu sleppt eins og í þýðingum öðrum á erlend mál enda
Íslendingar nú orðnir einir um að heyra hina tví- og þrískiptu stuðl -
anna grein. Fyrir kemur þó að þýðendur haldi sig við íslenskar stuðla -
reglur sér til gamans og það gerir Stefán Sigurðsson til dæmis í þýðingu
sinni á hinni þekktu vísu Sigurðar Breiðfjörðs:
Sólin klár á hveli heiða
hvarma gljár við baugunum.
Á sér hár hún er að greiða
upp úr bárulaugunum.
Stefán þýðir hana svo og heldur bæði innrími og stuðlum:
Sunon klare sub ¤ielo
supre karan vidas mi.