Gripla - 01.01.2000, Qupperneq 58

56
GRIPLA
gróteska þætti í því. Helga Kress (1997a:24) er einnig þeirrar skoðunar að
Steinunn geri grín að karlahefðinni.
í AM 148 8vo frá síðari hluta 17. aldar er annað kappakvæði (320r-322r)
eftir ókunnan höfund, sem ber fyrirsögnina ‘Enn eitt vikivakakvæði’. Jón
Helgason gaf AM 148 8vo út ljósprentað og gerði stutta grein fyrir hverju
kvæði (Jón Helgason 1955). Kvæðið er 21 erindi, auk viðlags. Skáldið telur
upp 10 kappa úr Islendingasögum og -þáttum og 12 úr riddara- og fomaldar-
sögum (Jón Helgason 1955:64-65). Þriðja erindi er um Gretti og hefst svo
(320v): ‘Grettir glímu sperrti / að gildum tröllum herti’.
í ‘Tröllakvæði’ eftirÁma Böðvarsson á Ökmm á Mýrum er notað sama
viðlag og í Kappakvæði Steinunnar Finnsdóttur, en svo er um 6 önnur kvæði
(Jón Helgason 119-120). Tröllakvæði er 10 erindi, auk viðlags, og er varð-
veitt í eiginhandarriti Árna í Lbs 221 4to (bl. 88r-90r) frá um 1760-1770
(Páll Eggert Ólason 1918:179). Grettir er nefndur í sjöunda erindi (bl. 89r)
sem kunningi Hallmundar, en megnið af erindinu fjallar um Hallmund. Einn-
ig er Glámur nefndur í fjórða erindi (bl. 88v). Kvæðið fjallar um berserki,
tröll og vættir og er Grettir aðeins nefndur til skýringar. Bjöm K. Þórólfsson
fjallar lítillega um kvæðið og bendir á að fyrsta erindið sé ekki eftir Áma
heldur sr. Gunnar Pálsson (Ámi Böðvarsson 1965:cv-cvi).
Fremst í Agætum fornmannasögum (1756) em 16 vísur undir fyrirsögn-
inni35 „Nockur Lioodmæle ...“. Um er að ræða kappatal og fjallar sjöunda
vísan um Gretti.
Ekki er ólíklegt að til séu enn fleiri kappakvæði þar sem kveðið er um
Gretti. Hann er að vísu ekki nefndur í Kappavísum Bjöms Jónssonar á
Skarðsá (Jón Þorkelsson 1887:62-63), Skarðsárflokki, enda telur Jón Helga-
son (1955:35-36) að þær hafi verið ortar til fyllingar eða viðbótar Strjúgs-
flokki. Ekki er hann heldur nefndur í Allrakappakvæði sem er talið frá 16. öld
(Cederschiöld 1883:62—67).36
9. Vísur og önnur kvæði um Gretti
Vísur um Gretti eru víða til, sumar fylgja sögunni í pappírshandritum og benda
til þess að Grettir hafi löngum verið þjóðinni hugstæður. Ekki em þær alltaf fag-
35 8 fyrstu blaðsíðumar eru ótölusettar en kvæðið er á bls. v-viii.
36 Jón Helgason (1981:119-120, 127) nefnir að minnsta kosti 5 kappakvæði til viðbótar sem ort
eru undir vikivakahætti. 1 handritinu Lbs 163 8vo frá þriðja fjórðungi 19. aldar með hendi
Páls Pálssonar (Páll Eggert Ólason 1927:38) eru ein 10 kappakvæði, þar á meðal fyrmefnd
kappakvæði Þórðar á Strjúgi og Steinunnar Finnsdóttur og ‘Nokkur ljóðmæli’ í Ágætumforn-
mannasögum. Grettir er nefndur í þremur af hinum 7 og Önundur tréfótur í einu. Þessi kvæði
hafa ekki verið athuguð frekar enn sem komið er.