Gripla - 01.01.2000, Qupperneq 226

224
GRIPLA
Finnur telur Morkinskinnu ekki eitt verk eins og Storm heldur safn sagna sem
hafi verið steypt saman og skotið inn óþörfu efni. Það felur í sér annað þró-
unarferli konungasagna en Storm gerði ráð fyrir. Finnur telur að sögumar í
Morkinskinnu hafi verið klassískar sögur einstakra konunga (Magnúsarsaga
góða, Haraldssaga harðráða, Ólafssaga kyrra o.s.frv.) sem hafi verið spillt af
safnara sem skaut inn í frásögnina efni sem dró úr listrænni heild hennar.
Óljóst er aftur á móti á hvaða stigi „innskotin“ hafi slæðst inn, í samsetningu
eða eftir.
Þannig standa mál hjá Finni árið 1901. Útgáfu hans á Morkinskinnu frá
árunum 1928-1932 fylgir ítarlegri greinargerð fyrir sjónarmiðum hans. Þá
eru enda komnar fram nýjar og mikilvægar hugmyndir um eðli Morkinskinnu
sem þurfti að taka tillit til.
3.
I norrænum konungasagnarannsóknum urðu reglulega þau tíðindi að fram
komu stórvirki sem voru fyrstu verk manna á þrítugsaldri og drógu dilk á eftir
sér. Það átti við um rit Storms um Snorra, Sigurðar Nordals (1886-1974) um
Ólafssögu helga og árið 1917 kom út bókin Fagrskinna eftir Gustav Indrebo
(1889-1942).
Að öðrum ólöstuðum þarf ekki að velkjast í vafa um að Indrebo hefur haft
mest áhrif á viðhorf fræðimanna til Morkinskinnu þessa öld. Kann að virðast
mótsagnakennt að þau rit sem hafa haft mest áhrif í Morkinskinnurannsókn-
um snúast um aðrar sögur. Rétt eins og Storm fjallaði um Heimskringlu var
Indrebp að rannsaka Fagurskinnu. Það hafa verið örlög Morkinskinnu að vera
dregin inn í rannsóknir á öðrum sagnaritum og kann að hafa haft áhrif á
niðurstöður manna.
Meginmarkmið Indrebps var að bera saman Morkinskinnu og Fagurskinnu
og komast að óyggjandi niðurstöðum um samband þeirra, þ.e. hvor þægi frá
hvorri. Þar með væri og rennt styrkari stoðum undir ríkjandi hugmyndir um
aldur þeirra. Indrebp (1917:14) hafnaði þeirri hugmynd Finns Jónssonar að
lfkindi textanna mætti skýra með því að notaðar hefðu verið sömu heimildir,
þær sögur einstakra konunga sem Finnur taldi stofn Morkinskinnu:
Laag berre ei rekkje sams kjeldor til grunn, var det lite trulegt at sam-
svaret kunde verta so gjenomgaaande, og at dei tvo sogeverki kunde
fylgjast so vidt ordrett som dei gjer. Serleg er det urimelegt at dei
skulde samstava so npgje i skpytane millom dei ymse kongesogone.
Specialsogone har, um dei har funnest, visseleg havt si avrunding, t.d.