Gripla - 01.01.2002, Blaðsíða 88

86
GRIPLA
hans við graðungana, hrifist af bragðvísi hans og ákveðið að snúa henni upp á
Alexander París.
Fræðimenn hafa hins vegar ekki gaumgæft nægilega hvers vegna bardag-
inn kemur þama strax á eftir lýsingu Brodd-Helga sem liður í mannlýsingu
hans og þeir hafa ekki heldur lagt rækt við að túlka tengslin milli bardagans og
draumsins. Þannig kallast nautin sem berjast í fyrsta kafla á við nautin sem
birtast í draumi fóstrunnar í 13. kafla (sbr. Heller 1963:176). Senumar tvær
mynda frásagnarfræðilegan ramma um sögu Brodd-Helga. Báðar tengjast þær
honum með beinum hætti, graðungabardaginn útskýrir táknrænt viðumefnið
en draumurinn boðar dauða hans og sonar hans. Hér er þó ekki allt sem sýnist
því bæði þessi atvik hafa mun meiri þýðingu þegar rýnt er í dýpra merkingar-
lag textans og skal það nú útskýrt.
í bardaganum er heimagraðungur og annar graðungur sem takast á. Þegar
Helgi sér að þeirra graðungur er við það að bera lægri hlut sækir hann brodd
og bindur á hann þannig að graðungnum gengur betur (1987):
Frá því er sagt einnhvem dag að Hofi er naut vom á stöðli að graðung-
ur var á stöðlinum er þeir frændur áttu en annar graðungur kom á stöð-
ulinn og stönguðust graðungamir. En sveinninn Helgi var úti og sér að
þeirra graðungur dugir verr og fer frá. Hann tekur mannbrodd einn og
bindur í enni graðunginum og gengur þaðan frá þeirra graðungi betur.
Af þessum atburði var hann kallaður Brodd-Helgi.
Bardaginn hefur margfalda merkingu í mannlýsingu Brodd-Helga. Ásamt því
að útskýra viðumefnið felur hann í sér beina vísun til framferðis Helga í
sögunni. Hann myndar hliðstæðu við átök þeirra Geitis þar sem Brodd-Helgi
hefur betur með ójöfnuði. Bardaginn er einnig lýsandi fyrir ofstopafull sam-
skipti Brodd-Helga við aðra menn.
Sagt hefur verið að dýrafylgjur séu eins og skuggar eigenda sinna (Mundal
1974:38). Hver maður á sér eina fylgju sem getur komið fram við ákveðin til-
efni og fylgjan hefur alltaf eiginleika eigandans. Þannig em uxar gjama fylgj-
ur mikilla og sterkra höfðingja, minni dýr fylgja oftar friðsælum mönnum en
refir geta verið fylgjur slægra manna svo dæmi séu nefnd. I Vopnfirðinga sögu
em uxar fylgjur Brodd-Helga og Geitis og sona þeirra. í Ljósvetninga sögu er
uxi einnig fylgja Guðmundar ríka en Einar bróður hans dreymir að uxi komi í
hvert hús að Möðruvöllum og að hann fari síðast til öndvegis og falli þar
dauður niður. Það er venja Guðmundar ríka að ganga í hvert hús er hann kem-