Gripla - 01.01.2002, Blaðsíða 92

90
GRIPLA
Halla sjálf sem greinir Brodd-Helga ffá vanheilsu sinni: „Samfarar okkrar hafa
lengi góðar verið en eg kenni mjög vanheilsu og mun þér verða skömm
forvista fyrir búi þínu“ (1992). Þegar Brodd-Helgi hefur fastnað sér aðra konu
og skilið við Höllu þá fer hún til Geitis bróður síns. Talsvert löngu síðar er
sagt frá því að: „Vanmáttur Höllu Lýtingsdóttur í Krossavík gerðist mikill og
hættilegur“ (1996). Þegar Halla er að dauða komin kallar hún á Brodd-Helga
til sín og verður hann við því og fer til Krossavíkur. Brodd-Helgi lítur á mein
Höllu: „og kvaðst honum þungt hugur um segja“ (1996). Hún biður hann
síðan um að vera hjá sér yfir nóttina en hann neitar þeirri bón. í íslensku
fræðiriti frá 15. öld, AM 696 II 4to, kemur fram að miklu skipti hvemig
bragðist var við sullaveiki. Slíkan sjúkdóm þurfti að meðhöndla með sérstakri
gát og nauðsynlegt var að bregðast fljótt við því sullurinn var vandmeðfarinn.
Þar er meðal annars lögð áhersla á að hinn sjúki haldi sér vakandi í sólarhring
þegar veikin nær hámarki (Alfræði íslenzk 111:78-80). Halla gerir sér grein
fyrir alvöru málsins, hún vill hafa Brodd-Helga hjá sér um nóttina en hann
neitar því. Þegar hann síðan hleypir úr sullinum er athöfnin táknræn fyrir
samskipti þeirra. Hann kreistir úr henni allan kraft og þar með lífið sjálft, hún
verður máttlítil og deyr síðan. Ljóst er af orðum hennar að Brodd-Helgi er
dæmdur af höfundi fyrir að fara frá henni við þessar aðstæður: „Eigi þarf nú
að biðja þig hérvistar. Þú munt nú mjög lokið hafa verkum og get eg að fæst-
ir munu lúka við sínar konur svo sem þú munt við mig“ (1996). Þótt þau
Brodd-Helgi og Halla hafi skilið að skiptum þá er ljóst af þessum orðum að
hún lítur ennþá á sig sem konu hans og einnig af því að hún leitar ásjár hjá
honum en ekki Geiti bróður sínum sem stendur henni næst eins og málum er
háttað. Framkoma Brodd-Helga við Höllu er lítilmannleg og sýnir hann á
mjög neikvæðan hátt.
3.3 Fall Brodd-Helga
í formála að sögunni segir Jón Jóhannesson um höfund Vopnfirðinga sögu:
„Hann er alveg hlutlaus í skiptum þeirra mága og frænda og lýsir þeim hverj-
um með sínum hætti“ (1950:xiv). Af þessum ummælum er hægt að verða
nokkurs vísari um hlutlægan frásagnarhátt höfundar en andúð hans í garð
ordsifjabók rnerkir sullur: ‘vatnskýli; bólga; ígerð’ og er líklega skylt sögninni svella: ‘ólga;
bólgna; þrútna; fá sull’ (Ásgeir Blöndal Magnússon 1989:986, 997). í íslenskri orðabók er ein
skýring orðsins sulls merkt læknisfræði: ‘vökvafyllt blaðra sem sullabandormur veldur í hýsl-
inum’ og þar hefur sullur einnig merkinguna ‘sullaveiki’ (bls. 995).