Gripla - 01.01.2002, Síða 95

HUGMYNDAHEIMUR VOPNFIRÐINGA SÖGU
93
fyrir að að Geitir sé augljóslega farinn að hugsa sinn gang með því að leita sér
liðs þá eru tilburðir hans ekki markvissir og þessir veikleikar í fari hans stuðla
ekki að friði í héraðinu.
I framhaldi af orðræðu Þórarins er Geiti ljóst að hann verður að láta til
skarar skríða. Hann fer og tryggir sér liðsinni Guðmundar ríka en hittir síðan
Ölvi spaka og á við hann samtal. Ölvir spyr „að Brodd-Helga vandlega“
(1998). Geitir virðist í fyrstu segja bæði kost og löst á Brodd-Helga; hann „lét
vel yfir honum og kvað hann vera stórmenni mikið, óvæginn og ódælan og þó
góðan dreng að mörgu lagi“ (1998). Af þessum orðum má þó sjá að hann
dregur einkum fram jákvæðar hliðar Brodd-Helga og leggur áherslu á þær.
Þetta svar sættir Ölvir sig ekki við og spyr þá beint út hvort Brodd-Helgi sé
„eigi ójafnaðarmaður mikill?“ (1998). Þá svarar Geitir; „Það er helst á mér
orðið um ójafnaðinn Helga að hann unni mér eigi að hafa himininn jafnan yf-
ir höfði mér sem hann hefir sjálfur“ (1998). Hér vekur athygli notkun sagnar-
innar í viðtengingarhætti nútíðar. Þetta hárfína blæbrigði í orðavali gerir svar
Geitis mjög óákveðið. Ölvir spaki skilur hinn ógnvekjandi merkingarauka sem
felst í orðum Geitis, því öliu háskalegri getur ójafnaðurinn varla orðið en að
einn maður þoli öðrum ekki að hafa sama himin yfir höfði sér. Ölvir svarar því
að bragði: „Skal honum þá allt þola?“ (1998). Lokaorð Geitis í samtalinu
benda til þess að hann hafi orðið nokkurs vísari: „Svo hefir enn verið hér til“
(1998). Ölvir dregur orðin út úr Geiti og kemur vitinu fyrir hann. Hér staðfest-
ist lyndiseinkunnin sem viðumefni Ölvis gefur til kynna í því sem hann gerir.
Það merkir ‘vitur eða framsýnn maður’ og hann sannar það. Á sama hátt er
nafn Geitis áhugavert en það er skylt orðinu geit og ein merking þess er
‘skræfa eða ragmenni’.20
Samtöl í íslendingasögum eru afar mikilvæg. Fræðimenn telja að samtals-
list sagnanna rísi hæst í stuttum og hnitmiðuðum tilsvömm sem sum hver hafa
lifað á vömm þjóðarinnar öldum saman. Síðustu tilsvör þeirra Geitis og Ölvis
spaka í samtalinu hér á undan em af þessu tagi. Sagt hefur verið um mikilvægi
samtala í Islendingasögum, að þau
ljúka upp huga sögupersóna, sýna umfram allt hvað þær vilja, en einn-
ig hvemig þær skilja sögu sína í ljósi fortíðarinnar og þann grun eða
Um merkingu þessara orða, sjá Ásgeir Blöndal Magnússon 1989:238-39, 930 og Hermann
Pálsson 1960:83. Auk þess er áhugaverð skýring á geitinni í bók Gertrude Jobes sem styður
við hugmyndina um ragmennsku og hugleysi í athöfnum: „In heraldry emblematic of the war-
rior who wins a victory by diplomacy or policy rather than by physical valor“ 1962:665.
20