Gripla - 01.01.2002, Qupperneq 171

NEITANIR, EDDUKVÆÐI OG RÚNARISTA 169
5. Grípisspá 49
Grípisspá, 49. vísa, hljóðar svo:
‘Mun fyr reiði
ríc brúðr við þic
né af oftrega
allvel scipa;
viðr þú góðri
grand aldregi,
þó ér víf konungs
vélom beittoð.’
Vísan er svar Grípis við spumingu Sigurðar Fáfnisbana um hvort Brynhildur
hafi logið á hann. Biynhildur er í vísunni kölluð rík brúðr og vífkonungs. Orða-
röðin í fyrri hlutanum hefur þótt nokkuð snúin. Þetta hefur verið tekið saman
þannig: rík brúðr mun fyr reiði afoftrega né allvel skipa við þik: ‘hin volduga
kona mun vegna reiði og mikillar sorgar ekki breyta vel við þig’ (Eddukvæði
1976:317). Þá er neitunin talin eiga við sögnina skipa. Þetta væri óvenjulega
flókin semingafræði í kvæði með fomyrðislagi. Enn fremur vantaði samtengingu
milli forsetningarliðanna í fyr reiði afoftrega. En fleira er við þetta að athuga.
Þá er að líta á neitunarorðin ne og né. í íslenskum handritum er jafnan rit-
að „ne“ en í útgáfum er oftast prentað „né“. Talið er að um sé að ræða tvö orð
með ólíkan uppruna, annars vegar setningameitunina ne (< germ. *ni, sbr. lat.
né) og hins vegar neitunartenginguna né (< *nih, sbr. gotn. nih, lat. nec,
neque). í fyrra tilvikinu er talið að sérhljóðið hafi verið stutt því að neitunin ne
var áherslulaus (sbr. flokk 1 hér á eftir) og sérhljóðið hefði því ekki getað
lengst; auk þess er áhersluleysi forsenda breytingarinnar ni > ne (sbr. Grpnvik
1997:16-17). í síðara tilvikinu hlýtur sérhljóðið að hafa verið langt, því að við
brottfall á h varð uppbótarlenging (Grpnvik 1997:17).
Ne og né koma fyrir í fimm mismunandi stöðum, samkvæmt Grpnvik
(1997:11-16). Hér verður gerð stuttlega grein fyrir fjómm fyrstu flokkunum:
(1) Áherslulaust ne stendur næst á undan sögn í persónuhætti og neitar þar
með allri setningunni:
sól þat ne vissi, hvar hon sali átti (Völuspá 5)13
13 f Edda I 1962 er prentað né.