Gripla - 01.01.2002, Qupperneq 288

286
GRIPLA
möguleikinn er sá sem varð fyrir valinu: Þrátt fyrir að varðveisla og tilurð
lausamálsgerðanna þriggja sé flóknari en svo að þær verði eingöngu raktar til
eins tiltekins rímnatexta, verða þær allar með óyggjandi hætti á einhvem hátt
raktar til Vargstakna; það eiga þær sameiginlegt. Þær eru ekki afbrigði eins
texta, en hins vegar verða þær raktar til sama verks. — Og einmitt til að varpa
skýrara ljósi á séreinkenni hverrar gerðar notaði ég þessa aðferð; uppsetning-
in sjálf varpar ljósi á þann mun gerðanna þriggja sem um er rætt í inngangi.
Sem dæmi má nefna að á bls. 41 em prentaðar tvær línur úr texta A-gerðar;
sambærilegur kafli úr B-gerð tekur 19 línur, en átta línur í C-gerð. Þama sjá
lesendur hinn mikla lengdarmun gerðanna svart á hvítu. Það er einmitt mjög
skemmtilegt að lesa Ulfhams sögu m.t.t. þessara mismunandi afbrigða og bera
saman hin ólíku vinnubrögð sem einkenna textana. Ég mat það svo að upp-
setning sem þessi gæti auðveldað lesendum að setja sig inn í þessa skapandi
og skemmtilegu endursköpunarhefð, því að hér gefst þeim kostur á að bera hin
ólíku vinnubrögð prósahöfundanna saman án þess að fletta blaðsíðum og eyða
löngum tíma í að finna þær línur sem vekja áhuga þeirra í það og það skiptið.
I andmælum sínum leggur Svanhildur áherslu á meinta togstreitu milli
eldri og nýrri viðhorfa í textafræðum, sem henni sýnist ekki alltaf fara saman.
í því tilliti segir hún (bls. 270) að ég hafi að nokkru leyti smíðað mér
eigin aðferð eða nálgun á grundvelli bæði eldri hefðar og nýrri viðhorfa.
Hún fylgir þeirri aðferð kerfisbundið og með því kemur í ljós að aðferðin
hentar ekki öllu efninu ... Aðferðin afhjúpar semsé takmarkanir sínar ...
Þetta eru stór orð miðað við þau rök sem til grundvallar liggja og mun ég
koma nánar að þessu álitamáli í 2. lið svara minna.
í inngangi Ulfhams sögu er rík áhersla lögð á hina skapandi hefð, þar sem
sjónum er beint að samspili þeirra ólíku texta sem varðveita söguefnið. í um-
fjöllun þessari styðst ég nokkuð við hugtakið „textatengsl“, sem andmælandi
minn gerir athugasemd við, þar sem umrætt hugtak hefur um nokkurt skeið
verið notað í bókmenntafræði sem þýðing á hugtakinu intertextualité (franska)
eða intertextuality (enska). Með tilliti til þess er mér bent á að ég hefði mátt
skilgreina hugtakið, eins og ég nota það, betur (sbr. bls. 267). í inngangi Úlf-
hams sögu (bls. lxix) segir svo:
Hugtakið „textatengslafræði" er því ekki notað í merkingunni „rit-
tengslafræði", sem nokkuð hefur verið stunduð, t.d. við útgáfu ís-
lenzkra fornrita og miðast við að draga fram allar hugsanlegar heimild-