Dagblaðið Vísir - DV - 08.12.2007, Blaðsíða 10

Aðeins um helmingur þjóðarinnar telur sig vera kristinn, samkvæmt könnun sem Gallup gerði fyrir
Biskupsstofu árið 2004. Fimmtungur þjóðarinnar telur sig vera trúlausan með öllu. Siguður Hólm Gunnarsson
hjá Siðmennt segir að siðgæði eigi ekki að byggjast á kreddum. Halldór Reynisson hjá Biskupsstofu segir
þessar niðurstöður benda til þess að íslenskt samfélag taki nú örum breytingum.
Helmingur íslendinga kristnir
Könnun leiðir í Ijós að aðeins um
helmingur (slendinga eru kristnir.
Fimmtungur trúir alls ekki á neitt.
@1 Kl; T t T
t : ■ Éá 1
1

EINAR ÞÓR SIGURÐSSON
blaðamaður skrifar: ehi
Ríflega helmingur þjóðarinnar er
kristinn samkvæmt niðurstöðum
könnunar sem Capacent gerði fyr-
ir Biskupsstofu, Guðfræðideild Há-
skóla Islands og Kirkjugarða Reykja-
víkur. I könnuninni, sem framkvæmd
var árið 2004, var spurt um trúarlíf
íslendinga, hvort þeir séu trúaðir og
hvort þeir játi krisma trú. Kristin trú
var teldn upp hér á landi fyrir rúmum
eitt þúsund árum.
Halldór Reynisson, verkefnisstjóri
fræðslusviðs hjá Biskupsstofú, segir
að þegar komi að trúnni sé orðanotk-
unin óljós. „Það væri hæpið að full-
yrða að allir fslendingar hafi tileink-
að sér kristna trú. Þessi könnun leiðir
einmitt í ljós að tiltölulega stór hópur
fólks kýs ekki að kalla sig kristin," seg-
ir Halldór.
Undir þetta tekur Sigurður Hólm
Gunnarsson, varaformaður Sið-
menntar. „Það er auðvitað túlkunar-
atriði hvort íslendingar séu kristnir
eða ekki. Ég tel að flestir séu að ein-
hverju leyti trúaðir þótt varla sé hægt
að segja að flestir séu kristnir, ef notast
Siðmennt Sigurður Hólm hjá Siðmennt
segir sama hvaðan gott komi. Sumt í
biblíunni sé gott. Annað ekki.
er við skilgreiningu trúarbragðanna
sjálfra," segir hann.
Fimmtungur alveg trúlaus
Sigurður telur að könnunin sé
mun betri mælikvarði á trúrækni ís-
lendinga en tölur um skráningu í
þjóðkirkjuna og aðrar hjarðir. „Sam-
kvæmt þessari könnun þá er tæpur
flmmtungur fslendinga þeirra skoð-
unar að enginn guð sé til og eru sam-
kvæmt því trúlausir með öllu. Um það
bil fjórðungur svarar því að enginn
annar guð sé til en sá sem við höfúm
sjálf búið til," segir hann. „íslendingar
eru að mörgu leiti hundheiðnir. Hér
er mjög ríkt í fólki að telja sig hafa svo-
kallaða barnatrú. Það er trú sem fjall-
ar ekki um margt annað en að trúa á
eitthvað gott og að til sé eitthvað yfir-
náttúrulegt."
Sigurður bendir á að eldri könnun
hafi leitt í ljós að aðeins á bilinu tíu til
þrjátíu prósent íslendinga trúi því að
kristur hafi dáið fyrir syndir mann-
anna, sem þrátt fyrir það sé ein helsta
kenning kirkjunnar. „Það virðast ekki
margir trúa þessu og því síður trúir
fólk á sköpunarsögu biblíunnar. Til
samanburðar þá er þessu þveröfugt
farið í Bandaríkjunum." Hann segir
að þetta leiði í ljós að íslendingar séu
í það minnsta að mjög litlu leyti bók-
stafstrúar. „Það er alveg á hreinu."
Frjálslyndir íslendingar
í samanburði við Bandaríkjamenn
þá virðast íslendingar hafa mun frjáls-
lyndari viðhorf gagnvart samkyn-
hneigðum og réttindabaráttu þeirra.
„f Bandaríkjunum kemur það varla
tíl greina að samþykkja réttindi sam-
kynhneigðra vegna trúarskoðana.
Reyndar er gríðarlegur munur á því
sem Bandaríkjamenn kalla kristna
trú í samanburði við íslendinga," seg-
ir Sigurður.
Halldór Reynisson hjá Biskups-
stofu dvaldi í Bandaríkjunum á náms-
árum og kveðst hafa áttað sig á því þar
að íslenskt líf sé að mörgu leyti mót-
að af hefðum og venjum kristninnar.
„Út frá því er hægt að segja að íslend-
ingar séu í almennum og félagslegum
skilningi kristin þjóð. Það virðist þó
„íslendingar eru
að mörgu leyti
hundheiðnir"
vera að breytast, til dæmis með mikl-
um aðflutningi nýrra íslendinga, auk
þess sem sífellt fleiri kjósi aðra lífs-
skoðun fram yfir kristnina. Þarna hef-
ur orðið mikil aðgreining og það er í
rauninni það sem þessi könnun leið-
ir í ljós. Línurnar eru mun skýrar nú
en þær voru fyrir tuttugu árum síðan,"
segir Hafldór.
Heimspekilegar vangaveltur
Sigurður Hólm bendir á að oft sé
gripið til þess að ræða um mikilvægi
kristílegs siðgæðis. „En hvers siðgæði
er það," spyr hann. „Er það siðgæði
þjóðkirkjunnar, trúaðra Bandaríkja-
manna eða Gunnars í Krossinum?"
Hann segir það augljóst að munurinn
á gildum þessara hópa sé mikill. Trú-
arlegt siðgæði feli það í sér að siðferð-
iskenndin grundvallist á trú, annað
hvort biblíunni eða öðrum kreddum.
„Þess vegna er ég á móti orðalagi eins
og kristilegu siðgæði," segir Sigurður.
Hann segir að einfaldast sé að telja
það gott sem hefúr góðar afleiðingar
og öfugt. „Það skiptir mig engu hvar
góðar siðferðisreglur eru skrifað-
ar og því þykir mér margt mjög gott
sem stendur í biblíunni. Þar er einnig
margt neikvætt. Viðmiðið ætti því ekki
að liggja í því sem skrifað er í biblíuna,
heldur eru góðar siðferðisreglur góð-
ar, alveg sama hvar þær eru skrifaðar,"
bætír Sigurður við.
Halldór Reynisson bendir á að
hér sé í rauninni um heimspekilegar
vangaveltur að ræða. „Hér er verið að
skoða siði og venjur þjóðarinnar, sem
reyndar er best að meta úr fjarlægð,"
segir hann.
Skoðanakannanir á undanhaldi
Úrtak könnunarinnar var 1.500
manns á aldrinum 13 til 75 ára og var
tekið handahófskennt úrtak úr þjóð-
skrá. Endanlegur fjöldi þeirra sem
tók þátt í könnuninni voru 862 og var
svarhlutfall því 60,4 prósent. Könn-
unin var ffamkvæmd í gegnum síma
og fór fram í febrúar og mars 2004.
Hildigunnur Ólafsdóttír, félags-
fræðingur, segir að miðað við úrtakið
gefi könnunin nokkuð rétta mynd af
stöðunni í landinu. „Það fer alltaf eftír
stærð úrtaksins. Miðað við stærð úr-
taksins þá er hægt að segja með nokk-
uð mikilli vissu hver skoðun allra ís-
lendinga er. Það er í raun eins og að
segja að sextíu prósent þjóðarinnar
sé á þessari skoðun en við getum ekki
sagt til um hin fjörutíu prósentin."
Hildigunnur segir að íslendingar
séu í sífellt minna mæli reiðubúnir
til að taka þátt í skoðanakönnunum.
Þannig hafi algengt svarhlutfall fyr-
ir tuttugu árum síðan verið 70 til 80
prósent en núna fari það ekki mik-
ið upp fýrir 60 prósent. „Það er lík-
lega helst um að kenna fjölda kann-
ana sem framkvæmdar eru. Þær
eru fleiri núna og fólk virðist gefa
sér minni tíma í að svara. Þetta eru
helstu skýringarnar."
TRÚARAFSTAÐA ÍSLENDINGA
52,9%
Heimild: Könnun Callup fyrir Biskupsstofu, Guöfræðideild Hl, og Kirkjugaröa Reykjavfkur 2004.