Dagblaðið Vísir - DV - 24.04.2008, Qupperneq 70

70 FIMMTUDAGUR 24. APRÍL 2008
BÍLAR DV

&

Khrústsjov og Spútnik 1 Tekinvar
mynd af leiðtoga Sovétrikjanna,
Nikíta Khrústsjov, og austurþýskum
leiðtogum við eftirlíkingu af Spútnik
1 árið 1959.
aráætlun Bandaríkjamanna en tak-
mark hennar var að koma mönn-
um til tunglsins. Sovétmenn héldu
áfram með sínar áætíanir, í júlí 1963
var fyrsta kvengeimfaranum, Val-
entinu Teresjkovu, skotið út í geim-
inn.
Sérfræðingar í eldflaugum
Eldflaugasérfræðingurinn Kor-
oljov var heilinn að baki velgengni
Sovétmanna. Þýskur starfsbróðir
hans, Werner von Braun, stjómaði
leiknum í Bandaríkjunum. Braun
hafði áður hannað eldflaugahernað
nasista og smíðað VI- og V2-flaug-
arnar.
Koroljov lést fyrir aldur fram
1966 og Sovétmenn töpuðu kapp-
hlaupinu um að koma mönnum til
tunglsins.
Lok kapphlaupsins
Fyrstu myndirnar af Neil Arm-
strong að spóka sig á tunglinu bár-
ust til jarðar 21. júlí 1969 og þá var
augljóst að Sovétmenn höfðu tapað
þessu kapphlaupi. En hægt var að
Ieggja í önnur og fleiri verkeftii og
stóðu þau næstu ár og áratugi.
Sojuzfar tengdist Apollofari í
fyrsta sinn í júlí 1975 og segja má að
með því hafi kapphlaupi stórveld-
anna í geimnum lokið.
FYRSTUR ÚT í GEIM
*
Júrí Gagarín fæddist í bænum Klusjino 9. mars 1934. Faðir hans var
trésmiður og móðirin starfaði á samyrkjubúi. Gagarín stundaði
iðnnám en meðan á því námi stóð tók hann flugpróf. Því lá beint
við að ganga í flugherinn þegar að herþjónustu kom.
Gagarín og tuttugu aðrir flugmenn þreyttu prófið til að verða
fyrstu geimfarar jarðarbúa. Prófm voru þung en að þeim loknum
stóð valið milli Gagaríns og Germans Titov. Skapferli Gagaríns
tryggði honum sigurinn.
Allt ætlaði um koll að keyra í Sovétríkjunum þegar Gagarín kom
úr fyrstu geimferðinni. Á meðan á geimferðinni stóð var hann
hækkaður í tign og lýstur major. Þegar hann lenti heilu og hóldnu
varð hann „HetjaGovétríkjanna". Stjórnvöld í Sovétríkjunum beittu
honum grimmt í áróðursskyni og hann var sendur um allan heim
í þeim tilgangi. Hann’millilenti á Keflavíkurflugvelli á leið sinni til
Kúbu, skömmu eftir að hann fór í fyrstu geimferðina. Meðal þeirra
sem fögnuðu honum þar voru félagar í MÍR, Meriningartengslum
íslands og Ráðstjórnarríkjanna.
Frægðin var Gagarín erfið og hann drakk úr hófi. Það dró hann
þó ekki til dauða því 27. mars 1968
,w_ fórsthannftilraunaflugi.
Duftkerhanservarðveittí
Jf/
. WL '
I ^ V
. ' ' '/
Strelka og Belka. Ólíkt Lajku lentu
þeir hundar mjúklega á jörðinni eft-
ir sólarhringsferð um geiminn og nú
styttist í að fyrsti maðurinn héldi út
í geiminn.
Fyrsti geimfarinn
Ferð Spútniks 10 var síðasta til-
raunin sem Sovétmenn gerðu áður
en þeir sendu geimfarann Júrí
Gagarín af stað í ferð sína. Hann
steig um borð í geimfarið Vostok
12. apríl 1961 og hélt af stað. Löngu
síðar voru leyndarskjalageymslur
opnaðar almenningi og þá kom í
ljós hve hættuleg þessi ferð Gagar-
íns hafði verið. Vostokfarið hafði
verið reynt sjö sinnum áður og fjór-
ar tilraunanna höfðu mistekist. En
ferð Gagaríns gekk ljómandi vel og
fyrstu orð hans frá geimnum voru:
„Ég sé Guð ekki hér uppi." Eftir 108
mínútna geimferð lenti hann ná-
lægt bænum Saratov við Volgufljót.
Sovétmenn voru vissulega í far-
arbroddi í þessu kapphlaupi en
Bandaríkjamenn drógu ekki af sér.
Fyrsti bandaríski geimfarinn, Alan
Shepard, var ekki nema mánuði á
eftir Gagarín. Tæknileg vandræði
töfðu Bandaríkjamenn.
Árið 1963 hófst Apollogeimferð-

KjúklwœastaðuruiH/
Suðuwerv
J
Allir gömlu góðu ráttirnir
og frábærar nýjungar
Komdu til okkar,
taktu með eða borðaðu
á staðnum
7Cjúklingastaóurínn
★ Suóurveri ★