Peningamál - 01.05.2000, Blaðsíða 18

PENINGAMÁL 2000/2 17
til 5,8% í sterkari hluta vikmarkanna seinni hluta
febrúar. Frekari veiking varð í byrjun mars en síðan
hefur krónan styrkst. Gengi krónunnar var 6,24% yfir
miðgildi vikmarkanna þann 25. apríl sl. og hafði
gengi krónunnar því hækkað um 2% frá áramótum.
Gengi krónunnar hefur ekki verið sterkara frá því að
það var fellt í júní 1993. Ýmsir þættir hafa leitt til svo
hás gengis. Má þar m.a. nefna háa vexti hér á landi
sem ýtt hafa undir erlendar lántökur og innstreymi
erlends fjármagns. Einnig kann óróleiki á erlendum
hlutabréfamörkuðum í apríl að hafa leitt til tíma-
bundinnar minni eftirspurnar innlendra stofnana-
fjárfesta eftir erlendum verðbréfum og þar með
minna útstreymis fjár en ella og kann það að vera
skýring styrkingar krónunnar síðustu vikur.
…en erlendis hafa seðlabankar einnig hækkað vexti
Erlendir seðlabankar hafa brugðist við vaxandi verð-
bólgu og auknum hagvexti með hækkun stýrivaxta á
þessu ári. Bandaríski og evrópski seðlabankinn
hækkuðu vexti sína um 0,25 prósentustig 3. febrúar.
Breski seðlabankinn fylgdi í kjölfarið og hækkaði
jafnmikið 10. febrúar. Frekari breyting varð síðan hjá
evrópska seðlabankanum um 0,25 prósentustig 16.
mars og aftur hækkaði bandaríski seðlabankinn vexti
um 0,25 prósentustig 21. mars. Erlendir seðlabankar
hafa þannig hækkað stýrivexti sína um allt að 0,50
prósentustigum á þessu ári en á sama tíma hefur
Seðlabanki Íslands hækkað stýrivexti sína um 1,1
prósentustig. Ýmislegt bendir til þess að vænta megi
frekari vaxtahækkana á næstunni hjá erlendum seðla-
bönkum.
Vaxandi viðskipti á millibankamarkaði með gjaldeyri
en engin inngrip Seðlabankans
Millibankamarkaður með gjaldeyri hefur verið líf-
legur fyrstu mánuði ársins og hefur velta verið tals-
vert meiri en á síðasta ári. Fyrstu fjóra mánuði ársins
1999 nam veltan 128 ma.kr. en frá ársbyrjun til 25.
apríl á þessu ári um 235 ma.kr., sem er rúmlega
helmingur veltunnar á árinu 1999 en það ár var metár
í viðskiptum á gjaldeyrismarkaði. Í febrúar á þessu
ári voru mestu viðskipti með gjaldeyri í einstökum
mánuði og námu þau tæplega 83 ma.kr. Seðlabank-
inn hefur ekki átt viðskipti á millibankamarkaði með
gjaldeyri síðan í júní 1999.
Vaxandi velta á krónumarkaði en ríkisvíxlaviðskipti
minnka
Velta á krónumarkaði jókst verulega fyrstu fjóra
mánuði ársins samanborið við veltu síðasta árs. Það
1999 2000
Mynd 2
Vísitala gengisskráningar og ávöxtun
endurhverfra verðbréfakaupa 1999-2000
J F M A M J J Á S O N D J F M A
107
108
109
110
111
112
113
114
115
31.12.1991=100
7,0
7,5
8,0
8,5
9,0
9,5
10,0
10,5
11,0
%
Vísitala (v. ás) Ávöxtun (h. ás)
1999 2000
Mynd 3
Stýrivextir nokkurra landa frá ársbyrjun 1999
J F M A M J J Á S O N D J F M A
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
% Bretland Bandaríkin Evrusvæðið Noregur
Svíþjóð Danmörk Ísland Japan
Mynd 4
Heildarvelta á millibankamarkaði með
gjaldeyri og aðild Seðlabankans 1993-2000
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000
0
100
200
300
400
500
Ma.kr.
0
20
40
60
80
100
%Heildarvelta Aðild Seðlabankans (%)
Til 25. apríl