Málfregnir - 01.05.1987, Page 4

gerði ekki greinarmun á broddlausum
stöfum og sérhljóðum með broddi.
Símaskráin var sú stafrófsskrá sem efst
virtist vera í hugum manna.
Hagstofustjóri fékk þá til fundar við
sig ritstjóra símaskrárinnar og formann
íslenskrar málnefndar þar sem tillögur
nefndarinnar voru kynntar og málin
rædd frá ýmsum hliðum. Þessar
umræður leiddu til þess að Póst- og síma-
málastofnunin ákvað að breyta stafrófs-
röðun Símaskrár 1987 til samræmis við
tillögur íslenskrar málnefndar. Að þessu
er mikill ávinningur sem ber að fagna.
Nú er tryggt að tveimur helstu nafna-
skrám þjóðarinnar verður raðað eftir
sömu reglum.
Upphaflega var ætlunin að fyrirhug-
aðar breytingar á þjóðskránni kæmu til
Um röðun
Við röðun nafna koma upp mörg
álitamál og eflaust fleiri en séð verða
fyrir, áður en verkið hefst. Hér verður
einungis fjallað um þau atriði, sem sér-
staklega er óskað álits á, þ.e. um staf-
rófið og röðun nafnbrigða.
1.0 Stafróf þjóðskrárinnar
1.1 Inngangur
Islenska stafrófið ber að leggja til grund-
vallar. í því eru 32 stafir í venjubundinni
röð. En eftir þeim gögnum, sem mál-
nefndin hefir fengið, má gera ráð fyrir,
að í stafrófi þjóðskrárinnar séu a.m.k.
fjórir stafir til viöbótar (c, q, w og z),
sem eiga sér allir fastan sess í stafrófs-
röðinni hér. Ef við hugsum okkur í bili,
að ekki þurfi að hafa fleiri stafi vegna
erlendra nafna, verður stafróf þjóðskrár-
innar þannig:
a á b c d ð e é f g h i í j k 1 m n
oópqrstuúvwxyýzþæö
Hér eru 36 stafir, og væri æskilegast, að
framkvæmda í ársbyrjun 1987, en tíminn
leyfði það ekki. Símaskráin verður því á
undan þjóðskránni með breytta röð, en
þess er aðeins skammt að bíða að þjóð-
skráin komist í sama horf.
Álitsgerðin, „Um röðun þjóðskrár",
sem málnefndin sendi Hagstofu Islands
með bréfi vorið 1985 sem fyrr segir, er
birt í heild hér á eftir.
Peim sem áhuga kynnu að hafa skal
einnig bent á að í riti Vísindafélags
íslendinga, sem nefnist Móðurinálið og á
að koma út um svipað leyti og Málfregn-
ir, er grein um íslenska stafrófið eftir
formann málnefndarinnar, Baldur Jóns-
son prófessor. Petta er erindi, sem hann
flutti á ráðstefnu Vísindafélagsins í
Norræna húsinu í fyrravor.
þjóðskrár
raðgildi eða raðsæti væru hvorki fleiri né
færri, þó að fleiri bókstafir komi fyrir í
erlendum nöfnum þjóðskrárinnar.
Verður reynt að rökstyðja það hér á
eftir.
Margir bókstafir hafa svo kölluð staf-
merki (e. diacritics), undirstæð (c), álæg
(0) eða yfirstæð (z). Þeir nefnast
„merktir stafir". Einn og sami stofn-
stafur getur verið merktur á fjölmarga
vegu, t.d. é, é, é, é, é, § o.s.frv.
Tvennt er til um raðgildi merktra
stafa, og fer það eftir aðstæðum.
Merktur stafur getur öðlast sess í staf-
rófi sem aðalstafur, þ.e. sérstakur bók-
stafur með sérstöku heiti. Svo er t.d. um
á, a og ö í sænska stafrófinu, og í
íslenska stafrófinu eru sjö slíkir stafir: á,
é, í, ó, ú, ý og ö.
Raunar eru i og j einnig með staf-
merki, en eiga sér ekki samsvarandi
stofnstafi ómerkta í latnesku stafrófi.
Stundum hentar að líta á merktan staf
sem afbrigði af stofnstaf og jafngildan
honum viö röðun. Það á t.d. við um stafi
4