Málfregnir - 01.12.1998, Side 17

- Þetta er nothing in itfor me.
- En low.
- Það er einmitt það sem ég œtlaði að
segja, þetta er svo low.
Hvaðan kemur þetta tungumál? Búum við
í Miðvesturríkjum Bandaríkjanna eða hvað?
Fyrir þá sem ekki vita betur mætti halda að
Island væri einangrað frá öðrum hlutum
heimsins en þeim ensk-ameríska. Nóg um
það. Einn nemandinn dró þá ályktun að með
því að tala svona tungumál væri verið að
reyna að þóknast hlustendum. Það sé eins
og að útvarpsmennirnir kappkosti að nota
lélegt málfar, noti það meðvitað. Kannski
halda þeir að með því höfði þeir til þess
hlustendahóps sem þeir þjóna. Útvarps-
mennirnir vilja virka svalir í augum - fyrir-
gefið: eyrum hlustenda.
A einni unglingastöðinni var talað um dí
djeia en ekki plötusnúða, hany baby notað
sem gæluheiti og hlutimir era ýkt speisaðir
svo að ekki sé nú minnst á hina þekktu slettu
ókei. Sumar setningamar eru næstum því
óskiljanlegar og eru ágætisdæmi um
óröklega tjáningu.
Föstudagskvöld og mikið afliði að gerast
svona smá kœrulaust og hér er allt á leið-
inni til helvítis. Það mœtti nú alveg demba
á svona eins og ein hitabylgja á Frónbúa.
Klukkan er að detta í hálfellefu. Stelpurnar,
þœr vantar einhvern loðinn rass til þess að
fara í partí til.
Einnig er hægt að nefna dæmi um að þátt-
argerðarmennimir virðist spara orðin með
því að tengja setningamar ekki saman.
Dæmi um slíkt gæti verið: Fram undan í tón-
listinni hjá okkur: við œtlum að heyra í Seal
eftir skamma stund og einnig Jónu Jóns. Svo
eru það bíómiðar. Við œtlum að hlusta á
hljóðið. Alltaf jjör á þessari útvarpsstöð.
Engin spuming. Hérna nœst: þetta eru Steps
og óskalag á útvarpsstöðinni, Last thing on
my mind. Það er til hennar Siggu Mýrdal,
hún er tvítug, frá honum Kalla.
Tungumálið, sem talað var á sumum
útvarpsstöðvunum, var þannig óformlegt og
á köflum var um að ræða mjög óvandað
talmál. Tjáningin var oft órökrétt og virtust
útvarpsmennirnir stundum eiga mjög erfitt
með að tjá sig (koma orðum að hlutunum).
Þó er þetta ekki algilt, þama vom undan-
tekningar á þar sem talmálið var vel undir-
búið og skýrt fram sett.
A einni stöðinni var framburður oft mjög
óskýr og á köflum svo óskýr að varla var
hægt að skilja hvað viðkomandi var að
segja, jafnvel þótt spólað væri oft til baka og
hlustað aftur og aftur. Á annarri stöð var
framburðurinn kæruleysislegur. Þáttar-
stjórnandinn, vanur útvarpsmaður sem bú-
inn er að vera í faginu í mörg ár, nennti varla
að tala. Allt of hratt var farið yfir, mál og
framsetning var óskipuleg og hlustandinn
velti vöngum yfir því hvort hann hefði hugs-
anlega óvart stillt inn á útlenda útvarpsstöð.
Hvaðan er sá menningarheimur sem
íslenskum útvarpshlustendum er boðinn? Ef
ekkert er skoðað nema tónlistin er þetta aug-
ljóst. Yfirgnæfandi meirihluti hennar er
enskur/amerískur og kemur það víst fáum á
óvart.
Slettumar em enskar/amerískar en hvað
er svo fólkið í útvarpinu að tala um? Á einni
stöð, sem telst víst til tónlistarstöðvanna,
vom fjögur innskot með töluðu máli. At-
hygli vakti að þrjú þeirra vora á íslensku en
það fjórða, viðtal á ensku við Englending,
var sent út beint óþýtt. Aðeins eitt af þessum
innskotum fjallaði um íslenskan vemleika.
Þrjú innskot af fjómm vom sem sagt á
ensku eða fjölluðu um bandarískan vem-
leika úr bíómyndum eða öðmm fjölmiðlum.
Niðurstaðan er því harla nöturleg fyrir
íslenskumenn. Hverju skiptir það að fólk
tali eitthvert tungumál ef það sem talað er
um á því tungumáli er hvort eð er þýðing á
öðram menningarheimi?
Yfirskrift málþingsins í dag er: Efla ljós-
vakamiðlarnir íslenska tungu? Þeirri spum-
ingu verður ekki svarað með þessari könnun
en við skulum spyrja sjálf okkur hvaða
kröfur við gerum til íslensks talmáls. Hvaða
kröfur gemm við til sjálfra okkar? Gerum
við aðrar kröfur til útvarpsmanna? Á talmál
17