Skírnir - 01.04.1997, Síða 12

Frá ritstjórum
Fyrir síðustu forsetakosningar var oft vitnað í Skírnisgrein Sigurðar
Líndals frá árinu 1992 um stjórnskipulega stöðu forseta Islands. Greinin
var ein forsenda málefnalegra skoðanaskipta um þetta efni og sýndi hve
mikilvægt er að ræða og yfirvega málefni áður en þau „koma til
afgreiðslu" á vettvangi dagsins. Þetta er vert að hafa í huga þegar leitað er
svara við spurningu þeirri sem Árni Bergmann varpar fram í Skírnis-
málum sínum: „Til hvers er þjóðernisumræðan?“, en greinin er til marks
um að þjóðernisumræðan sé að tengjast vangaveltum um framtíð íslands
í „heimsþorpinu". Skírnismál Jóhanns M. Haukssonar um þjóðerni orða
eru angi sömu umræðu, en þar koma fram umdeild sjónarmið um töku-
orð.
í tveimur ritgerðum í heftinu er fengist við lífsskoðanir utangarðs-
manna. Nicholas Denyer ræðir um Díógenes og spyr hvers vegna þessi
forngríski spekingur var kallaður Hundurinn. Utangarðsmaðurinn sem
Logi Gunnarsson skrifar um lifir handan siðferðis og gildismats, hann
fylgir einfaldlega sínum sterkustu löngunum. Ymsir telja að slíkur
einstaklingur sé óskiljanlegur; Logi er á öðru máli en gagnrýnir engu að
síður líf hans.
íslenskir samtímahöfundar skipa stóran sess í Skírni að þessu sinni.
Dagný Kristjánsdóttir sýnir fram á gildi endurtekninga í smásögunni
„Tiltekt“ eftir Svövu Jakobsdóttur; Jón Yngvi Jóhannsson kannar kyn-
ferði og karlmennsku í nýlegum skáldverkum Ólafs Gunnarssonar,
Einars Kárasonar og Guðmundar Andra Thorssonar; Eleonore M. Guð-
mundsson fjallar um tvískiptan sögumann Engla alheimsins eftir Einar
Má Guðmundsson og Guðni Elísson birtir yfirlitsgrein um höfundar-
verk Einars. í Skírnismálum sínum ræðir Njörður P. Njarðvík um ljóð
eftir Hjört Pálsson og Þorstein frá Hamri en líta má á grein hans sem
framhald á skrifum í Skírni um hlutverk skálda. Jafnframt er í heftinu
andmælaræða Ástráðs Eysteinssonar sem flutt var við vörn Dagnýjar
Kristjánsdóttur fyrir doktorsritgerðinni Kona verður til: Um skáldsögur
Ragnheiðar Jónsdóttur fyrir fullorðna.
Loks beina þrír Skírnishöfundar athygli að fyrstu öldum íslands-
byggðar. Páll Theodórsson fjallar um geislakolsgreiningar á íslenskum
fornleifum og áleitnar spurningar sem þær ættu að vekja um aldur
landnáms íslands. Gísli Pálsson ræðir hins vegar um þá möguleika sem
opnast þegar fornritin eru lesin sem „etnógrafískar" heimildir um goða-
veldið. I ritdómi um verk Gísla og fleiri félagsvísindamanna gagnrýnir
Richard Gaskins þessa nálgun, m.a. út frá heimspekilegum forsendum.
Skáld Skírnis er Sigfús Daðason og eru birt eftir hann fjögur áður
óbirt ljóð sem Þorsteinn Þorsteinsson hefur valið. Myndlistarmaður
Skírnis er Kristín Bernhöft; Hrafnhildur Schram fjallar um Kristínu og
fleiri íslenskar konur sem fyrstar fengust við myndlist við lok 19. aldar.