Skírnir - 01.04.1997, Blaðsíða 128

122
LOGI GUNNARSSON
SKÍRNIR
alls ekki ljóst af hverju hann ætti að breyta lífi sínu í samræmi við
greinargerð okkar. Það mætti allt eins spyrja hvers vegna við
skyldum ekki fremur endurskoba hugtak okkar, um hvað það er
að vera sá sem maður er, á þann hátt að það samræmist lífi utan-
garðsmannsins. Ef ekki er hægt að sýna fram á að það líf, sem
samræmist okkar skilningi á því hvað það er að vera sá sem mað-
ur er, sé betra eða eftirsóknarverðara en líf utangarðsmannsins,
þá er ekki ljóst af hverju það er ekki alveg jafn skynsamlegt að
endurskoða hugtak okkar eins og að halda dauðahaldi í núver-
andi skilning okkar á því.
Þessi umræða bendir til þess að rétta leiðin til að andmæla
utangarðsmanninum sé ekki fólgin í að halda fram að hann geti
ekki gert grein fyrir því hvað það sé að vera sá sem maður er.
Ekkert hindrar utangarðsmanninn í að láta sér standa fullkomlega
á sama um okkar greinargerð og velja í staðinn aðra skiljanlega
greinargerð fyrir hugtakinu. En í umfjöllun minni er einnig fólgin
ávísun á betri leið til andmæla. Ef sýna má að líf sem styðst við
sterkt gildismat sé betra líf en líf utangarðsmannsins, þá hefur þar
með verið lögð fram góð ástæða fyrir því að nota sterkt gildismat.
I fyrsta hluta færði ég rök fyrir einmitt þessu með því að sýna að
utangarðsmanninn vanti tiltekna leið til að ljá lífi sínu merkingu
sem er opin þeim sem fella sterka gildisdóma.
Niðurstöðu mína mætti orða sem svo að rétta leiðin til að
andmæla utangarðsmanninum sé ekki sú að reyna (eins og
Taylor) að sýna að líf utangarðsmannsins sé óhugsandi eða
óskiljanlegt heldur sú að fella sterkan gildisdóm um líf hans: Líf
sem styðst við sterka gildisdóma er betra líf en líf utangarðs-
mannsins. Raunar virðist Taylor sjálfur stundum leggja sterkt
gildismat á líf utangarðsmannsins. Hann segir eftirfarandi um til-
raunir til að lýsa mönnum sem lifa án þess að fella sterka gildis-
dóma:
Bæti maður við mannlýsinguna með því að segja að einstaklingurinn sem
hér um ræðir upplifi ekki viðmiðunarrammaleysið sem vöntun af neinu
tagi, eða sé með öðrum orðum ekki í neins konar kreppu, þá höfum við
dregið upp mynd af manni í skelfilegu sambandsleysi. I reynd ættum við
að telja slíkan einstakling alvarlega truflaðan. Hann er kominn langt út