Skírnir - 01.04.1997, Side 135

SKÍRNIR
AÐ SKILJA LÍFIÐ OG LJÁ ÞVÍ MERKINGU
129
Að mínu mati sýnir þessi ræða utangarðsmannsins að Taylor
spillir eigin rökfærslu með því að láta eins og ekki sé hægt að lifa
mannlegu lífi án þess að fella sterka gildisdóma, en hins vegar sé
mögulegt að vera utan við svið hins siðlega. Utangarðsmaðurinn
hefur látið okkur í té skiljanlega greinargerð fyrir því hvað það er
að vera mannlegur. Því lítur út fyrir að sú fullyrðing, að það sé
útilokað að mannvera á borð við utangarðsmanninn geti verið til,
sé hreinlega ekki sönn. Og jafnvel þótt túlkun utangarðsmannsins
á því hvað það er að vera mannleg vera samræmist ekki okkar
skilningi á því (þó að hans greinargerð sé að vísu skiljanleg grein-
argerð um þetta efni), er ekki þar með sagt að hafna beri túlkun
hans. Eg minni hér á umræðuna um túlkun utangarðsmannsins á
því hvað felst í því að vera sá tiltekni einstaklingur sem maður er
(s. 120-22). Þar benti ég á að jafnvel þótt túlkun utangarðsmanns-
ins á þessu efni samræmdist ekki okkar skilningi gæti allt eins
verið að okkur, fremur en honum, bæri að endurskoða eigin
skilning á þessu hugtaki. Hér er sömu sögu að segja. Að því
gefnu að greinargerð utangarðsmannsins sé skiljanleg sem túlkun
á því hvað það er að vera mannvera (frekar en sem túlkun á því
hvað það er að vera guð eða álfur), hvers vegna ætti hann frekar
að laga sinn lífsmáta að okkar túlkun en við að laga okkar
lífsmáta að hans túlkun?
Hér, eins og í fyrra tilvikinu, tel ég að önnur leið sé vænlegri
til að andmæla utangarðsmanninum. Það má nefnilega skilja þá
staðhæfingu að líf hans sé ekki mannlegt líf með eftirfarandi hætti
sem sterkan gildisdóm: Oft þegar við segjum um einstakling að líf
hans sé ekki mannlegt felst í því sá sterki gildisdómur að líf hans
sé ekki mönnum sæmandi. Með því gefum við í skyn að í líf hans
vanti þætti sem eru uppspretta merkingarríks lífs. I fyrsta hluta
leiddi ég einmitt rök að þessu að því er varðar líf utangarðs-
mannsins. Sé rökfærsla mín góð og gild er þar með kominn
prýðilegur grundvöllur fyrir því að telja líf sem styðst við sterka
gildisdóma betra en líf utangarðsmannsins. Að því gefnu höfum
við gilda ástæðu til að lifa frekar slíku lífi en lífi eins og hans. Að
mínum dómi er þetta því rétta leiðin (frekar en leið Taylors) til að
draga lífsmáta utangarðsmannsins í efa.