Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2006, Blaðsíða 108

sóknarinnar. Hér hagaði öðru vísi til þar sem aðeins var um Lærða skólann
og Prestaskólann að ræða og varla var viðeigandi að sá síðarnefndi þægi fé
af utanþjóðkirkjufólki. Athyglisverðara er þó að í íslensku þýðingunni virð-
ist gengið skemur en í danska textanum í að undanþiggja þá sem stæðu utan
trúfélaga gjöldum til þjóðkirkjunnar. Samkvæmt danska textanum skyldi
enginn skyldur til að greiða einstaklingsbundin gjöld („personlige Bidrag")
til trúfélags sem hann tilheyrði ekki.43 Samkvæmt íslensku þýðingunni
skyldu þeir sem stæðu utan trúfélaga aftur á móti greiða til þjóðkirkjunn-
ar þau gjöld sem greidd voru af eign. Hér er um mikilvægan mun að ræða
þar sem utansafnaðamenn voru áfram að hluta til gjaldskyldir þjóðkirkjunni
þótt ýmsum gjöldum til kirkjubyggingar og prests væri létt af þeim. Svo virð-
ist sem gjöld sem lögð voru á eign (það er tíund eða skattur að nútímaskiln-
ingi) hafi ekki verið skoðuð sem beinar, persónulegar greiðslur þótt um af-
markaða tekjustofna eyrnamerkta presti eða kirkju væri að ræða og upphæð
sú sem hverjum og einum bæri að ljúka réðist af persónulegri eign hans.
Kann hugsunin að hafa verið sú að tryggja jafnrétti hvað skattaálögur snerti.
Vandséðara er hvers vegna þessi gjöld voru ekki einnig látin renna til skól-
ans. Ef til vill má líta á þetta atriði sem hliðstæðu þess að nú á dögum telst
það ekki stjórnarskrárbrot að hluta af skattfé almennings sé varið til þarfa
þjóðkirkjunnar (þ. e. framlag ríkisins til a. m. k. tveggja sjóða þjóðkirkjunn-
ar) þótt vitað sé að hluti þess kemur frá utanþjóðkirkjufólki. Óneitanlega
virðist þó sem það fyrirkomulag sem hér var mælt fyrir hafi falið í sér beinni
gjaldskyldu til kirkjunnar en 82. gr. júnístjórnarskrárinnar gerði ráð fyrir og
því áhorfsmál hvort stefnumiði hennar yrði náð með þessum hætti, það er að
gera utanþjóðkirkjumenn gjaldfrjálsa gagnvart henni.
Loks má benda á að í 83. gr. eru „politiske Rettigheder“ í dönsku stjórn-
arskránni þýtt með „þjóðleg réttindi“. Þar er að líkindum ekki um merk-
43 Danmarks riges grundlov 1866. http://thomasthorsen.dk/pol/1886-constitution.php
106