Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2006, Blaðsíða 129

ill munur. I dönsku grundvallarlögunum segir þannig að evangelísk-lúth-
erska kirkjan sé þjóðkirkja í Danmörku. í þeim íslensku er orðalagið öllu
afdráttarlausara og sagt að þessi sama kirkja skuli vera þjóðkirkja landsins.
Þetta mætti skilja sem svo að ákvæði dönsku stjórnarskrárinnar sé aðeins
ætlað að vera lýsandi, það er að því sé slegið föstu að téð kirkjudeild sé
meirihlutakirkja í Danmörku og rísi því undir því að geta kallast þjóðkirkja
og að ríkið skuli styðja hana einmitt af þeim ástæðum en ekki öðrum. í
dönsku kirkjuskipaninni fælist þá ekki annað en að ríkisvaldið skuli styðja
við ríkjandi trúarhefð í landinu. íslenska orðalagið gæti aftur á móti bent til
þess að stjórnarskránni sé ætlað að vera reglugefandi (normerandi) í þessu
efni og skilgreina evangelísk-lútherska kristni sem opinberan átrúnað
landsmanna. Fyrir þeim skilningi mætti færa þau rök að stjórnarskrárgjaf-
inn hafí viljað tryggja svo mikla trúarlega einingu í ríkinu sem mögulegt
væri innan þeirra marka sem trúfrelsisákvæði stjórnarskránna leyfðu. í
þeirri stefnu hefði falist að vegna þess að evangelísk-lútherka kirkjan vœri
þjóðkirkja í Danmörku bæri hinu opinbera að sjá til að sömu aðstæður
ríktu hér. Þessi skýring fær þó ekki staðist þar sem sá merkingarmunur
sem hér um ræðir kemur ekki fram í þýðingum. Því eru vart rök fyrir þeirri
túlkun að íslenska stjórnarskráin sé að þessu leytinu til frábrugðin þeirri
dönsku og gangi lengra en að vera lýsandi.
Þá má benda á þann mun á stjórnarskránum tveimur að í þeirri dönsku
er kirkjuskipanina að finna strax í fyrsta kafla tengd við ákvæði um sjálft
stjórnarform ríkisins. í hinni íslensku er hana aftur á móti að finna í sérstök-
um kafla í seinni hluta stjórnarskrárinnar ásamt öðrum trúmálaákvæðum.
Loks var og er enn að finna ákvæði í öðrum kafla dönsku stjórnarskrár-
innar um að konungur skuli vera evangelísk-lútherskrar trúar. Hliðstæðu
þess var ekki að finna í þeirri íslensku. Af þessu mætti draga þá ályktun
að kirkjuskipanin hefði mun veigameiri stöðu í dönsku stjórnarskránni en
hinni íslensku vegna þess að hún tengist stjórnarformi ríkisins. Þegar um
127