Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2007, Síða 37

inu snýst ríki Guðs um von í þessum heimi og felur því í sér það viðhorf
að barátta fyrir mennsku og mannúð á þessari jörð sé einhvers virði.
I þessu efni tengist hin “mannlega” von og von trúarinnar þótt guðleysi
og kristinni trú sé oft stillt upp sem tveimur andstæðum. Hin almenna þrá
mannsins til betra lífs og til hins staðlausa fyrirmyndarsamfélags (útópíu),
þar sem hann er leystur undan áþján örbirgðar og kúgunar, er áþreifanleg
útfærsla á þeirri von sem býr innra með manninum. Trú upprisunnar gerir
ekki lítið úr slíkri von, þvert á móti. En von upprisunnar er dýpri, hún
snýst ekki um ákveðna hluti, að vonin rætist með þessum eða öðrum hætti
í betra samfélagi eða betra lífi, heldur er hún eins og logandi eldur sem
viðheldur þrá mannsins til mennsku og mannúðar í hvaða formi sem það
verður að veruleika hverju sinni. “Kristindómurinn er ekki endurlausnartrú
heldur allsherjarbylting á jarðneskum aðstæðum.”19
5. Aðferðarfræði
Astæðan fyrir þeirri athygli sem Guðfræði vonarinnar vakti fyrir rúmum
fjórum áratugum þegar hún kom út, var margþætt eins og þegar hefur verið
fjallað um: samfélagslegar aðstæður voru hagstæðar umræðunni um efnið
og einnig var framsetningin nýstárleg. En verkið fól í sér allróttækt uppgjör
við þá aðferðafræði sem lengi hafði verið viðhöfð í trúfræði í vestrænum
háskólum.
Moltmann spurði sjálfan sig hvernig það mætti vera að guðleysingjar
eins og Ernst Bloch gætu fjallað um vonina, en samfélag þeirra sem trúðu
á Messías hefði misst sjónar af hinu upprunalega vonarhugtaki. I túlkun
vestrænna guðfræðinga síðari áratuga hefði það miss't sinn upprunalega,
umbyltandi og endurnýjandi kraft. Moltmann leit svo á að hinn gríski bún-
ingur sem kristin guðfræði hefði íklæðst löngu fyrr hefði gert það að verk-
um að vonarhugtakið missti sinn pólitíska kraft en varð hugtak um von
mannsins handan grafar og dauða.20
' ^ Jiirgen Moltmann, Die Gotteserfahrungen, Kaisertraktare 47, Miinchen 1979, hér skv. Horst
Poehlmann, Die Gottesdenker, Reinbek bei Hamburg 1984, s. 130-131.
20 Geiko Muller-Fahrenholz, The Kingdom and the Power. The Theology of Jiirgen Moltmann.
London 2000, s. 59-60, s. 43.
35