Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2007, Síða 44

þá sem féllu í harmleiknum. Titill hennar er El Dios Crucifiado, spænsk þýð-
ing á bókinni Guðinn krossfesti eftir Jiirgen Moltmann.32
Verkið Guðinn krossfesti var að mörgu leyti nánari útfærsla á Guðfræði
vonarinnar og hafði mikil áhrif líkt og hún. Hér beinir Moltmann sjónum
að hinum krossfesta og þar skiptir hann mestu máli örvæntingarópið á
krossinum: “Guð minn, Guð minn, hví hefur þú yfirgefið mig.” I þessu
ópi sér hann ekki aðeins veruleika hins krossfesta í hnotskurn heldur einnig
Guðsmynd Nýja testamentisins, það er ekki aðeins Jesús sem hrópar í ör-
væntingu þjáningarinnar heldur einnig Guð. Og svo í annan stað skynjar
hann í hinum krossfesta alla þá sem líða og þjást í þessum heimi en eru
bornir uppi af voninni sem þeir eiga í hjarta sínu.
Hvað hið fyrra varðar, Guðsmyndina: Moltmann horfir á Guð í mynd
hins krossfesta. Hann hafnar klassískum hugmyndum um Guð “þeismans”
jafnt sem “aþeismans” eða guðleysisins. Hinn hefðbundni þeismi eða sú
guðsmynd, sem guðfræðin hefur alla tíð gengið út frá er að hans dómi
guðsmynd á kostnað mannsins. Hún er mynd af almáttugum fullkomnum
og óendanlegum Guði, hann er eins konar eftirmynd faraóanna í Egypta-
landi, persnesku stórkonunganna og rómversku keisaranna. I þessu sam-
hengi er maðurinn hins vegar smár og lítils megnugur, hann er valdalaus
og forgengileikanum ofurseldur. Þessi ómannúðlegi Guð á ekkert sameigin-
legt með hinum krossfesta Guði sem varð “fátækur yðar vegna...” (2. Kor.
8,9). Hinn krossfesti var reistur upp frá dauðum, dýrð Guðs ljómaði ekki
yfir hina voldugu heldur yfir hinn aumasta allra. Hinn krossfesti Guð er
ríkisfangslaus og stéttlaus Guð, en hann er einnig pólitískur Guð, hann er
guð hinna fátæku, kúguðu og niðurlægðu. Veldi hans verður að veruleika
og breiðist út meðal þeirra sem minnst mega sín.33 í orðum hins yfirgefna
Jesú á krossinum er “Guð sjálfur að hrópa á Guð”, Guð tekur á sig þjáningu
hins yfirgefna og niðurlægða. Hann samsamar sig með þeim sem hrópa
með sama hætti.
Geiko Miiller-Fahrenholz, The Kingdom and the Power. The Theology of Jiirgen Moltmann.
London 2000, s. 62-63.
Jurgen Moltmann, Der gekreuzigte Gott, Miinchen 1972, hér skv. Horst Poehlmann, Die
Gottesdenker, Reinbek bei Hamburg 1984, s.132-133.
42