Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2007, Side 97
þess að komast undan valdi sverðsins og lögmálsins til að geta stundað
illsku sína í friði.
Hinir illu eru ætíð fleiri en hinir frómu, að stjórna landi eða heiminum með
fagnaðarerindinu [...] er líkt og hirðir setti í fjárhús úlfa, ljón, erni og sauði
og léti þau ganga frjáls og segði: jæja, farið í haga og verið góð hvert við
annað. Hliðið er opið og nægt er beitilandið. Hund minn og staf þurfið
þið ekki að óttast. Kindurnar yrðu friðsamar og færu á beit og lytu stjórn.
En þær lifðu ekki lengi, eitt dýr léti ekki annað í friði.21
Verkefni veraldlegs valds er að tryggja frið og setja samfélaginu skorð-
ur og umfram allt að sjá til þess að reglur séu virtar. Yfirvaldið styðst þess
vegna við lögmálið í starfí sínu og lögmálið skilgreinir yfirráð þess. Ver-
aldlegt vald nær yfir það sem telst til hins ytri veruleika, svo sem eignir,
heiður og líf.22 Almenningi er skylt að hlýða því og gjalda yfirvaldinu sem
því ber í formi „skatta, tolla, heiðurs og ótta“.23 Kristinn maður á að taka
fullan þátt í starfi ríkisins og sinna þeim störfum sem þarf til að friður ríki
í samfélaginu. Hann getur vissulega fyrir sína parta samsinnt boðum fjall-
ræðunnar og fyrirgefið óvinum sínum og leyft þeim að hafa af sér eignir
sínar, „en vegna náungans líður hann engan órétt“.24 Líf kristins manns
tekur ekki endilega mið af sjálfu sér á jörðu, heldur af þörfum annarra.
Kristinn maður verður að tryggja velferð náungans og það gerir hann með
því að vinna verk sem stuðla að því. „Þess vegna átt þú að sjá til þess að
hann njóti friðar og óvinum hans sé haldið í skefjum. Það er ekki hægt að
tryggja án þess að yfirvald sé virt og því viðhaldið.“2^ Kristnir menn eiga
því að taka að sér störf sem tryggja ytri frið hvort sem um er að ræða starf
„böðuls, dómara, stjórnanda eða fursta“.26 Lúther leggur mikið upp úr því
að skilja á milli ríkjanna og virða hlutverk hvors um sig. Ríkið á að tryggja
hinn ytri frið með lögmálinu en ríki Guðs veitir manninum hjálpræðið með
fagnaðarerindinu. Hvorugt getur án hins verið. „Ef nú hið veraldlega ríki
eða lögmálið eitt ríkir, þá verður allt hræsninni að bráð, jafnvel þótt allt
21 WA 11,252.
22 WA 11,262.
23 WA 11, 266.
24 WA 11, 255.
25 WA 11, 254.
26 WA 11,255.
95