Jökull - 01.12.1956, Blaðsíða 38

Sólheimajökull 14/s 1928.
Sólheimajökull 30 /9 1951.
Myndir teknar á sama stað.
Alls voru mælingar gerðar á 60 stöðum haust-
ið 1956. Á 50 mælingastöðum (83.3%) hafði
jökullinn minnkað, á 4 (6.7%) hafði hann geng-
ið fram og á 6 stöðum (10%) hafði hann staðið
í stað að mestu frá næstu mælingu á undan.
ATHUGASEMDIR OG VIÐAUKAR.
1. Kaldalón. Þar er klettakollur að koma
upp úr jökulsporðinum að norðanverðu. Jökull-
inn hefur þynnzt mikið, og virðist lítil hreyfing
í honum. — Skjaldfönnin hvarf ekki alveg, en
hélt áfram að eyðast fram í miðjan nóvember.
Þá var eftir um 80 cm þykkur skafl við Traðar-
læk. — Veturinn 1955/56 sérstaklega góður við
Djúpið frá því í byrjun febrúar, en vorið kalt,
einkum fyrra hluta júnímánaðar. Eftir 20. sept-
miklar rigningar eða snjókoma (Aðalst. Jóhanns-
son).
2. Leirufjarðarjökull hljóp skyndilega fram
um 1939. Nú eru 400 m frá jökli að öldunni, er
hann skildi þá eftir. Frá öldu þessari að mæl-
ingamerki (M2) á hjallabrún eru 60 m. (Úr bréfi
frá Hallgrími Jónssyni, Grunnavík).
3. Reykjarfjarðarjökull. Jökullinn hefur
þynnzt mikið. Stórt holt er komið upp úr jökli
fast við meginlandið að sunnan. Af því fara
engar sögur fyrr en um 1929. Þá sást þarna að-
eins í hjallarönd og miklar sprungur umhverfis.
Svo hvarf þetta allt undir snjó í mörg ár, en
kom aftur eftir 1940 og hefur stækkað árlega
síðan. Foreldrar bréfritarans minnast þess ekki,
að hafa séð það fyrr eða heyrt þess getið. —
Sumarið var helclur kalt, en oft vestanátt. Haust-
ið hlýtt og jörð alauð upp í háfjöll 23. nóv.
(Guðfinnur Jakobsson).
4. Sncefellsjökull. Árið 1930 náði jökull því
nær upp á vesturbarm vikurgígsins, þar sem
Jökulhúsið stendur nú. Einnig gekk þá allmikil
jökultunga frá slakkanum norðan við Þríhyrn-
inga niður í jafnsléttuna sunnan gígsins. Nú er
sú tunga horfin með öllu og allur jökull farinn
úr skarðinu vestan undir gígnum. Hefur jökull-
inn þynnzt um 60—80 m á þessum stað og stórt
svæði orðið örísa. J. Eyþórsson mældi jökulinn
30 .september.
6.-8. Sólheimajökull hefur eyðzt mjög síðan
1928, eins og tvær meðfylgjandi myndir sýna,
sem teknar eru frá sama sjónarhóli 1928 og
1951.
19. Fellsárjökull. Þorsteinn Guðmundsson
hreppstjóri á Reynivöllum mældi Breiðamerkur-
jökul austan Jökulsár. Segir hann meðal annars
í bréfi 9. nóv.: „Ég þykist sjá, að Jökullinn
þynnist og lækkar héðan að heiman að horfa
til Breiðamerkurfjalls (Sbr. Árbók Ferðafélags
Islands 1937). — Laugardaginn 3. nóv. fór ég
inn að Fellsárjökli til að athuga hann. Ég hef
ekki getað mælt jökulinn nákvæmlega á ári
hverju, en alltaf gefið honum gætur. Vörðurnar
hafa týnzt af umróti árinnar, nema sú næst
fremsta hefur staðið, svo að ég veit með vissu,
hvað jökullinn hefur eyðst, síðan ég mældi hann
fyrst, haustið 1941. Telst mér til, að alls hafi
hann hörfað 635 m síðan þá, en urn 1056 m
frá því að ég kom þarna fyrst. Það mun hafa 4
verið um 1914. Nú nær jökullinn aðeins niður
að sléttunni í dalbotninum, en breiðir ekki
neitt úr sér, er í gili í dalstafninum, og er
jökultungan 60 m á breidd, en smábreikkar, er
upp dregur. Dalurinn er einstaklega fallegur
að lögun, þótt ekki sé hann stór eða gróður-
36