Jökull - 01.12.1967, Page 7

tillögu, sem miðaði að því, að jökla- og jarð-
fræðingar fylgdust með öllum ummerkjum og
breytingum á Mýrdalsjökli og reyndu að sjá
fyrir eldsumbrot og vatnsflóð. Einn liður í
rannsóknum Mýrdalsjökuls hér að iútandi var
þykktarmæling jiikulíssins.
Arið 1951 hófst samvinna Jöklarannsókna-
félags Islands og Grænlandsleiðangurs P. E.
Victors um þykktarmælingu Vatnajökuls. Góð
samvinna hélzt við Frakkana og lögðu þeir nú
til sem áður sérfræðing og mælitæki. Er útbún-
aði og tækni lýst 1 greinum Jóns Eyþórssonar
(1951a og 1951 b). Bráðabirgðaskýrsla um þess-
ar mælingar á Mýrdalsjökli var birt af Sigurði
Þórarinssyni og Sigurjóni Iiist (1955), en end-
anleg birting niðurstaðna hefur dregizt, vegna
Jiess að ráðgert var að gera eftir flugmyndum
nákvæmt kort af Mýrdalssandi. Það mun enn
dragast nokkuð að kortið verði fullgert, svo að
nú er ráðizt 1 útgáfu þessarar greinar.
MÝRDALSJÖKULL
Syðstir jökla á Islandi eru Eyjafjallajökull
og Mýrdalsjökull. Þeir eru á sama hæðarhryggn-
um og hafa verið samvaxnir til skamms tíma,
en á árunum 1950/60 slitnuðu Jreir endanlega
sundur, og er nú á hverju sumri auður söðull
á milli Jreirra. Mýrdalsjökull er tæpir 700 km-'
að flatarmáli, en Eyjafjallajökull rétt um 100
km2. Þeir eru á breiðum bug, sem gengur til
suðurs úr landi. Úr nálega 180° breiðu horni
vindrósar leika um Jrá rakir vindar Atlants-
hafsins, svo að úrkoman er mikil. Norðanáttit
eru aftur á móti þurrar og kaldar. Mýrdals-
jökull er tempraður jökull eins og reyndar
aðrir jöklar eru nú á íslandi (Sigurjón Rist
1960). Ekki var nákvæmlega vitað, hvar Katla
lá undir jöklinum, en í þessari ferð fékkst nán-
ari vitneskja um legu hennar. Kortið, sem hér
fylgir (Mynd 1), er gert santkvæmt uppdrætti
íslands, blöðum 58, 59, 68 og 69 með áorðnum
breytingum og leiðréttingtun SteinJjórs Sigurðs-
sonar magisters dags. 1. ágúst 1943.
LEIÐANGUR
Á tveimur beltabílum var lagt upp á jökul-
inn 19. júní 1955. Haldið var upp austan Sól-
heimajökuls og lagt á jijkulinn í Hólsárbotn-
um. Komið var af jökli hina sömu leið 27.
júní. Leiðangursmenn voru:
Jean Martin, franskur vísindamaður,
Jón Eyþórsson, veðurfræðingur,
Guðmundur Jónasson, öræfabílstjóri,
Sigurður Þórarinsson, jarðfræðingur,
Sigurjón Rist, vatnafræðingur (fararstjóri).
Bækistiið leiðangursins á jöklinum var í skarð-
inu milli Háubungu að suðaustan og Goða-
bungu að norðvestan (sjá stöð nr. 1 á Mynd 1).
Veður var risjótt og því miklar tafir frá þykkt-
armælingunni. Á meðan leiðangurinn var á
jökli kom jökulhlaup úr jöklinum og tvö ketil-
sig mynduðust. Er fjallað um þetta sérkenni-
lega hlaup í næstu grein.
NIÐURSTÖÐUR
a) Þykktarmœling.
Niðurstöður Jjykktarmælinga eru sýndar í
Töflu I. Sjá einnig Mynd 1.
Mynd 2. Leiðangursmenn við Sólheimakot á
heimleið. Talið frá vinstri: Sigurjón Rist, Jón
Eyþórsson, Guðmundur Jónasson, Jean Martin.
Lengst til hægri er Jón Kjartansson, sýslumað-
ur og alþingismaður, en hann var aðalhvata-
maður Kötlurannsókna. Á myndina vantar Sig-
urð Þórarinsson, sem livarf af jökli Jtremur dög-
um áður, og gat Jjví athugað jökulhlaupið 25.
júní úr flugvél. — Ljósm. S. Rist 27. júní 1955.
JÖKULL 17. ÁR 241