Jökull


Jökull - 01.12.1967, Page 77

Jökull - 01.12.1967, Page 77
munandi þrýsting, ð-gildi og að nokkru inis- munandi efnasamsetningu (sjá Töflu I og Mynd 5). Efnasamsetning vatnsins og 8-gildið eru skýrð þannig, að setin virki sem sía. Hleypa þau vatnssameindum gegnum sig, en halda eftir jónum saltsins. Gegnum setin streymir grunn- vatn frá landi. Skolar það burtu sjávarvatni, setn lokazt hefur inni milli korna, þegar setið myndaðist, en seltan verður eftir (sjá Myndir 6, 7 og 8). Auk vatnsins í Vestmannaeyjum finnst á nokkrum stöðum á Islandi klórríkt grunnvatn, þar sem ætla má, að selta vatnsins sé frá sjó, sem hefur komizt inn í grunnvatnskerfið. í þessu vatni virðist vera línulegt samband milli klórs og heildarmagns uppleystra efna (Mynd 9). Slík sjóblanda tekur ákveðnum efnafræði- legum breytingum, rneðan hún liggur í bergi, og mjög einkennandi eru breytingar á hlut- föllum efnanna Na, Ca og Mg. Á mynd 10 eru sýnin, sem hér hafa verið rædd, sett upp í þrí- hyrninga línurit ásamt sjó. Hefur magnesíum minnkað og kalsíum aukizt í öllum sýnunum miðað við sjó. Það eru leir- og klóritmineralar, sem taka upp magnesíum í byggingu sína, en kalsíum losnar úr berginu. Stundum er natríum einnig tekið upp í byggingu minerala eins og zeólíta, og losnar þá einnig kalsíum. Kalsíum- aukning á kostnað magnesíums og natríums er því einkennandi fyrir sjóblandað grunnvatn. Forvitnilegir jökulgarðar við jaðar Skeiðarárjökuls SIGURÐUR ÞÓRARI NSSON, NÁTTÚRUFRÆÐISTOFNUN ÍSLANDS ABSTRACT WASHBOARD MORAINES IN FllONT OF SKEIDARÁRJÖKULL The cover picture of this issue of Jökull is an aerial photo taken in colour on September 27, 1963, when the light was very favourable. Among other details, such as dry riverbeds and numerous kettleholes resulting from jökul- hlaups, it shows a very regularly distributed series of moraines, washboard moraines, in front of the glacier, 4 km SW of the main oullet channel of the river Skeidará. The re- gular distribution of the moraines suggests peri- odicity. The nurnber of the moraines is about 20 and as t.he distance (about 700 m) between llie outermost moraines and the glacier rnargin corresponds roughly lo the average recession of the Skeidarárjökull during the period 1943— 1963, the author thinks it most likely that these moraines are annual. Their sinous form seems to reflect the contour of the glacier- margin ancl indicaie that tliese moraines are formed at the margin and not underneath ihe glacier. Whether they are annual pusli moraines formed according to De Geer’s hypothesis or — which seerns more likely — squeezed out from undernealh the glacier margin — cannot be definitely decided witliout a stucly of tlie ori- entation of their fabric. JÖKULL 17. ÁR 311
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106

x

Jökull

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.