Jökull - 01.12.1994, Blaðsíða 85

safnaðist og því er ljóst að þeir stefna í framhlaup.
Árið áður fluttu þeir eingöngu um 7% af afkomunni.
Tungnaárjökull hleypur nú fram af miklum krafti
og er sporður hans nú kominn um 940 m frá því hann
tók á rás s. 1. haust. Síðastliðið sumar varð vart við
miklar breytingar á sporðinum. Kollar ýttust upp ofan
við fell og mælingar á skriðhraða inni á jöklinum
sýndu sífellt aukinn hraða. Úr flugvélum sást að tals-
verður hluti ákomsvæðis jökulsins (sem er ofan við
1100 m) var sprunginn í september og í október hófst
framskrið á einum stað, um 1 km norðan Nýjafells-
línu. Síðan hafa starfsmenn Landsvirkjunar og Raun-
vísindastofnunar mælt framskriðið á þremur stiku-
línum í Tungnaárbotnum með 2-3 vikna millibili.
Framskrið á Nýjafellslínunni hófst um mánaðarmótin
okt. nóv. og um miðjan nóvember voru tvö fell við
sporðinn, sitt hvoru megin við Nýjafellslínu, komin á
kaf og miklir sprungkollar yfir þeim. Skriðhraðinn var
að jafnaði um 10 m á dag undir lok síðasta árs, en var
orðinn um 6 m/dag í janúar og var um 5m/dag í byrjun
febrúar. Nú í lok febrúar er hraðinn orðinn um 4m/dag,
en miklir dynkir eru í jöklinum og titringur kemur
fram á jarðskjálftamæli, sem er í Bláfjöllum um 5 km
frá jökli. Nokkuð var misjafnt hvenær hinir ýmsu
hlutar sporðsins fóru af stað og um 1 km langur kafli
við vaðið á Tungnaá við jökul var ekki farinn að skríða
fram um miðjan desember og enn er syðsti hlutinn
kyrr þótt hann verði stöðugt brattari og sprungukollar
séu teknir að skjótast upp í tungunni. Ofan við Langa-
sjó er jökullinn enn kyrr, en sunnan við hann hefur
Skaftárjökull hins vegar ruðst fram. Varla er þess langt
að bíða að allur jökullinn hlaupi fram á þessu svæði,
allt að Síðujökli, sem hljóp á síðasta ári. Athyglisvert
er að Tungnaárjökull sígur mun hægar fram en
Síðujökull, sem náði hámarkshraða við sporð um 100
m/dag. Vatn hefur seytlað frá jöklinum allt frá því
framskrið hófst, mjög gruggugt. Sylgjujökull er hins
vegar kyrr, en efst á honum eru töluverðar sprungur.
Afkoma Hofsjökuls.
Félagar á Orkustofnun unnu að mælingum á af-
komu Hofsjökuls með svipuðu sniði og nokkur und-
anfarin ár.
íssjármælingar.
Vorið 1994 lauk íssjármælingum á Skeiðarárjökli
sem hófust árið áður í samvinnu Vegagerðar og
Raunvísindastofnunar. Er nú lokið mælingum á öllum
Vatnajökli nema skriðjöklunum sem falla austur frá
Breiðubungu. Auk þess þarf að mæla Öræfajökul
betur en gert hefur verið.
FUNDIR
Að loknum aðalfundarstörfum 22. febrúar sögðu
Magnús Tumi Guðmundsson og Óskar Knudsen frá
framhlaupi Síðujökuls. Á vorfundi 26. apríl sagði
Helgi Björnsson frá niðurstöðum íssjármælinga á
Mýrdalsjökli og Oddur Sigurðsson sýndi myndir af
framhlaupi Síðujökuls.
Á haustfundi 25. október flutti Sigfús Johnsen
erindi um rannsóknir á nýjasta ískjarnanum frá Græn-
landsjökli og óstöðugleika síðasta hlýskeiðs og Ást-
valdur Guðmundsson sýndi ýmsar gamlar og nýjar
myndir frá jöklaferðum. Á haustfundinum flutti Helgi
Björnsson minningarorð um Sigurjón Rist, fyrrum
formann félagsins, sem lést 15. október s. 1.
ÚTGÁFA JÖKULS
Ritstjórar voru Helgi Bjömsson, Leó Kristjánsson
og Bryndís Brandsdóttir. Nú hefur Áslaug Geirsdóttir
tekið við störfum Leós og þökkum við honum feyki-
legan dugnað við ritstjórastörfin um árabil. Ekki tókst
að koma 43. árgangi út á árinu en hann bíður nú nær
fullbúinn þess að fara í prentsmiðju.
Til þess að koma skriði á útgáfu Jökuls hefur nú
verið ákveðið að tilnefna nokkra ritstjóra að einstök-
um heftum, sem fjalla um valin efni. Þannig safna rit-
stjórar efni hver í sitt hefti og afhenda útgáfustjórum
umbrotshæfu handriti. Ritnefnd, skipuð 6-10 mönnum
á mismunandi starfssviðum, mun aðstoða ritstjóra við
yfirlestur greina. Ákveðið hefur verið að Freyr Þórar-
insson ritstýri hefti um jarðskorpu Islands, Tómas
Jóhannesson um jöklabreytingar og Bryndís Brands-
dóttir um Kötlu. Um helmingur hvers heftis flytur hins
vegar aðsent efni án þess að það tengist meginefni
heftisins.
JOKULL, No. 44
83