Dagblaðið Vísir - DV - 21.10.2014, Qupperneq 22

22 Umræða Vikublað 21.–23. október 2014
Plott gegn plotti Umsjón: Henry Þór Baldursson
Vinsæl
ummæli
við fréttir DV í vikunni
A
ð fá líffæri að gjöf er annað
tækifæri til lífs og aukinna
lífsgæða. Líffæraígræðslur
hafa verið stundaðar frá
því snemma á 6. áratugn-
um en fyrsta ígræðslan var gerð í
Boston árið 1954. Á árunum 1972
til 1991 voru Íslendingar einung-
is þiggjendur af Norrænu ígræðslu-
stofnuninni (Scandiatransplant) án
þess að gefa sjálfir líffæri í staðinn.
Það breyttist árið 1991 þegar lög voru
sett á Alþingi um brottnám líffæra og
ákvörðun dauða. Frumvörp hafa ver-
ið lögð fram á Alþingi um breytingar
á núgildandi lögum í ætlað sam-
þykki. Vorið 2014 var málinu vísað til
ríkisstjórnarinnar og nú hefur heil-
brigðisráðherra sett saman starfs-
hóp sem á að skila niðurstöðum fyrir
1. mars 2015. Verkefni hópsins felst
í að finna leiðir að því markmiði að
fjölga líffæragjöfum á Íslandi.
Viljugir líffæragjafar en
eru ekki skráðir
Flestir vilja láta gott af sér leiða
og gefa líffæri sín ef mögulegt er
en þó eru ýmsar siðferðislegar og
praktískar spurningar sem vakna
þegar til umræðu er að breyta lög-
um á þann veg að gert verði ráð
fyrir ætluðu samþykki fyrir líffæra-
gjöf. Í 10. tbl. Læknablaðsins 2014
var birt rannsókn Karenar Rúnars-
dóttur meistaranema um viðhorf
Íslendinga til ætlaðs samþykkis við
líffæragjöf. Þar kemur m.a. fram að
meirihluti Íslendinga er hlynntur því
að gert verði ráð fyrir ætluðu sam-
þykki (rúmlega 80%) við líffæragjöf.
Þrátt fyrir þessa niðurstöðu þá voru
aðeins 5% þátttakenda í rannsókn-
inni skráðir líffæragjafar.
Samverkandi úrræði til að
fjölga líffæragjöfum
Á sl. fimm árum á Íslandi voru 39
einstaklingar úrskurðaðir heiladauð-
ir og komu því til álita sem gjafar. Þeir
sem samþykktir voru sem líffæra-
gjafar voru 18 talsins. Í 11 tilvikum
var líffæragjöf ekki möguleg af lækn-
isfræðilegum ástæðum og aðstand-
endur neituðu í 6 tilvikum. Hlutfall
þeirra líffæragjafa sem hafnað er
hefur haldist svipað undanfarin ár.
En hvaða úrræði væru heppilegust
til að fjölga mögulegum líffæragjöf-
um hér á landi? Í umræddri rann-
sókn Karenar Rúnarsdóttur og í svari
heilbrigðisráðherra við fyrirspurn frá
undirritaðri, kemur fram að reynsla
annarra þjóða sýni að grípa þurfi til
fjölþættra aðgerða í þeim tilgangi.
Breytingar á núverandi löggjöf eru
ein leið en samhliða þarf að auka
upplýsingagjöf til almennings og
þjálfa heilbrigðisstarfsmenn. Einnig
væri nauðsynlegt að auðvelda þeim
sem þess óska að skrá vilja sinn til
líffæragjafar á einfaldan hátt í raf-
rænan miðlægan gagnagrunn. Að
sögn heilbrigðisráðherra er smíð á
rafrænum gagnagrunni langt á veg
komin hjá embætti landlæknis.
Lagabreytingar ekki tímabærar
Þinglegur ferill málsins um að breyta
lögum nr. 16/1991 um brottnám líf-
færa í ætlað samþykki hefur verið
ansi langur. Haustið 2013 lagði
undirrituð fram frumvarp þess efn-
is en þá hafði það verið gert tvívegis
áður. Undir lok vorþings var ályktun
Velferðarnefndar um að vísa verkefn-
inu til ríkisstjórnarinnar, samþykkt á
Alþingi. Í nefndaráliti kemur fram að
nefndin telji ekki tímabært að leggja
til grundvallarlagabreytingu á nú-
gildandi lögum þar sem breytingin
ein og sér hefur ekki tilætluð áhrif,
skv. reynslu annarra þjóða og einnig
gæti hún vegið að sjálfsákvörðunar-
rétti einstaklinga.
Skýrt markmið
Velferðarnefndin lagði enn fremur til
að ráðherra skilaði skýrslu á vorþingi
2015 um niðurstöður vinnunnar
ásamt tillögum um framhald máls-
ins. Í framhaldinu ákvað ráðherra
að skipa starfshóp. Hópnum verður
falið að skila skýrslu til ráðherra fyrir
1. mars 2015 þar sem fram koma
niðurstöður hópsins ásamt tillög-
um um framhald málsins. Það sem
hópurinn á að taka til sérstakrar
skoðunar er: – hvernig eigi að fjölga
líffæragjöfum frá látnum einstak-
lingum. – að efnt verði til víðtækrar
þjóðfélagsumræðu um mikilvægi líf-
færagjafa. – að útbúið verði fræðslu-
efni um líffæragjöf. – að markvisst
verði unnið að þjálfun og fræðslu
heilbrigðisstarfsfólks. – reynsla
annarra þjóða af lagabreytingum í
átt til ætlaðs samþykkis. – að kann-
að verði hvort aðrar leiðir séu mögu-
legar til fjölgunar á líffæragjöfum,
m.a. verði skoðaðar leiðir um krafið
svar, skráningu í ökuskírteini, skatt-
skýrslu eða á annan sambærilegan
hátt. – að hugað verði að réttarstöðu
þeirra sem vegna andlegs eða lík-
amlegs ástands eru ekki færir um
að taka ákvarðanir um líffæragjöf.
– að aðgengilegt verði fyrir einstak-
linga að skrá vilja sinn til líffæragjaf-
ar. – að ráðherra skili Alþingi skýrslu
á vorþingi 2015 þar sem fram komi
niðurstaða þeirrar vinnu sem lögð
er til hér og með tillögum um fram-
hald málsins. – að 29. janúar ár hvert
verði dagur líffæragjafa.
Enn er ekkert í hendi varðandi
niðurstöður enda um afar flókið og
viðkvæmt mál að ræða. En þó eru
blikur á lofti og mikill áhugi bæði hjá
stjórnvöldum og almenningi á að
fjölga líffæragjöfum á Íslandi. n
Þú getur gefið annað líf
„Er ekki kominn
tími á opinbera
rannsókn á
embættisfærslum og
lygum forsætisráðherra??
Í hvert sinn er hann opnar
munninn fer hann með
rangt mál,“
sagði harorður Sveinn
Hansson um Sigmund Davíð
Gunnlaugsson sem kallar eftir
því að ríkissaksóknari rannsaki leka á
upplýsingum um meint samráð Eimskipa
og Samskipa. Líkti hann þeim leka
við leka á trúnaðarupplýsingum um
nígerísku hælisleitendurna Tony Omos
og Evelyn Joseph í Lekamálinu. „En hvaða úrræði
væru heppilegust
til að fjölga mögulegum
líffæragjöfum hér á landi?
Silja Dögg Gunnarsdóttir
þingkona Framsóknarflokksins
Kjallari
„HAHAHAHAHA
HAHAH !!!! enn
kastar serstakur
fulgu fe utum gluggan.
Verdid ad fara sætta ykkur
vid ad ENGIN mun verda
dæmdur fyrir ad setja tessa
PappirsBanka a hausinn …
Hættid ad reyna tetta,“
segir Guðlaugur Guðmunds-
son við frétt um að Sigurjón
Þ. Árnason og Elín Sigfús-
dóttir hafi verið sýknuð í Héraðsdómi
Reykjavíkur eftir að hafa verið ákærð af
sérstökum saksóknara fyrir umboðssvik
og að hafa misnotað aðstöðu sína og
farið út fyrir heimildir sínar til veitingar
ábyrgða í lánanefnd Landsbankans.
21
„Það eina sem
„ómaklegt“
er í þessu
leiðindalekamáli öllu
saman er sú staðreynd að
frú Hanna Birna skyldi ekki
víkja sem innanríkis um leið
og þessi leiðindi komu upp
fyrst. Þá væri hún í betri
stöðu. Núna hins vegar er
málið búið að vefja þannig
upp á sig að blessuð
konan ætti fyrir löngu að
vera farin úr ráðuneytinu.
En það kemur eflaust að
því síðar. Nóg um það.
Vinsemd og virðing. Kv.“
Sigurður Þórarinsson um
þau ummæli Hönnu Birnu
Kristjánsdóttur í Sprengisandi
að krafa flokksráðs VG um að hún segði
af sér væri ótrúlega ómakleg.
8
„Þetta eru orð
sem hitta í mark.
Haltu áfram
Birgitta, þjóðin þarf á fólki
eins og þér að halda,“
sagði Ingi Gunnar Jóhanns-
son sem var ánægður með
þau orð Birgittu Jónsdóttur,
þingkonu Pírata, að ráðherrar skilji ekki
þrískiptingu valds og séu því vanhæfir
til að fara með vald. Nefndi hún afskipti
Hönnu Birnu af lögreglurannsókn og
yfirlýsingar Sigmundar Davíðs um lekann
í samráðsmáli Eimskipa og Samskipa.
21
21