Iðjuþjálfinn - 01.12.1997, Blaðsíða 21

• Líffræðilegt gildi:
Alitíð er að markviss þátttaka í iðju
af ýmsu tagi hafi áhrif á lífeðlisfræði
heilans. Rannsóknir á ungabömum
sem hafa farið á mis við skynreynslu
sýna að það hefur alvarleg og varan-
leg áhrif á þroska þegar heilinn fær
ekki tækifæri til að takast á við fjöl-
breytta þætti í umhverfinu, leysa
viðfangsefni af ólíkum toga og sam-
hæfa hugsun og hreyfingar. Það má
því segja að iðja gegni mikilvægu
hlutverki við að viðhalda líffræði-
legri starfsemi einstaklingsins. (Ki-
elhofner, 1993).
• Sálfræðilegt gildi:
Náið samband er á milli iðju og sál-
fræðilegs þroska. Reynsla barna og
upplifan fyrstu árin ýta undir for-
vitni, stuðla að því að bamið finni
ólíkar leiðir að settu marki og tengi
saman markmið og leiðir. Um leið
vex því ásmegin og það öðlast vissu
um eigin fæmi og ágætí. (Snæfríður
Þóra Egilson og Þóra Leósdóttir,
1997). í gegnum iðju fullnægja
menn eigin áhugamálum og þróa
fjölbreytta hæfileika. Störf era oft
uppspretta sjálfsmyndar, sjálfsálits
og hæfni. Öll þekkjum við ánægj-
una af því að takast vel upp með
hlutina og það má fullyrða að slíkt
hafi bætandi áhrif á geðheilsu og al-
menna líðan. Ef störfin sem við
stundum veita okkur ekki ánægju
og útrás fyrir eigin hæfileika getur
dægradvöl, svo sem tómstundaiðja
af ýmsu tagi, gegnt mikilvægu
hlutverki í því skyni. (Kielhofner,
1993). Hverjum manni er nauðsyn-
legt að ná ákveðnu jafnvægi milli
starfa, frístunda og svefns. Þetta
jafnvægi er einstaklingsbundið og
háð lífshlaupi hvers og eins, samfé-
lagi hans og menningu.
• Félagslegt gildi:
Aftur komum við að leiknum, en í
gegnum hann þjálfar bamið félags-
lega færni og lærir gildi og sam-
skiptareglur samfélagsins. Leikur
barna endurspeglar oft gildismat
og viðfangsefni hins fullorðna sam-
félags á meðan leikur fullorðinna
viðheldur siðgæði, skyldurækni og
gildismati þess. Félagslegt um-
hverfi og menning hefur mikil áhrif
á hvaða form leikja og tómstunda-
iðju menn velja sér. Hið sama á
reyndar við um störf. Störf skapa fé-
lagsleg tengsl, ekki síst vegna þeirr-
ar verkaskiptíngar sem þau krefjast
(Kielhofner, 1993). Fullyrða má að
hvorki einstaklingar né samfélög
geti þrifist án starfa af ýmsu tagi.
Iðja mannsins
I líkaninu um iðju mannsins talar
Iðja
Störf < * Eigin umsjá <— 9 Leikir og
tómstundaiðja
Alvöruþrungið Gamansamt
Formlegt < > Oformlegt
Verkmiðað Virðist ekki hagnýtt
Almennt/opinbert Persónulegt
2. mynd Kielhofner (1993) Úr Hopkins og Smith (ritstj.) bls. 139.
IÐJUÞJÁLFINN 2/97 21