Tölvumál - 01.07.2007, Blaðsíða 13

1 2 | T Ö LV U M Á L T Ö LV U M Á L | 1 3
The Toyota Way- 14 Management principles from the world’s greatest
manufacturer.
Jeffery K. Liker. McGraw-Hill 2004
Hér er fjallað um grundvallarhugmyndafræði Toyota á mjög áhugaverðan
máta. Bókin er afar skemmtileg aflestrar auk þess sem líkön eru
skilmerkilega framsett. Loforðin á baksíðunni voru þó næstum búin að fæla
mig frá að lesa bókina, fullyrðingar eins og “tvöfaldið eða þrefaldið hraða
hvaða ferla sem er! “ virka ekki sérlega traustvekjandi. Innihald bókarinnar
er margfalt betra er kápan. Toyota hefur orð á sér fyrir mikil gæði og góð
afköst. Hér er fjallað um hugmyndafræðilegan bakgrunn fyrirtækisins, lífssýn
stofnenda og hugmyndafræði stjórnenda þess. Samsvörun hugmyndafræði
Toyota við Zen búddisma er sterk og afar áhugaverð. Yfirsýn er lykilhugtak
þessarar hugmyndafræði sem og það að draga úr sóun á tíma, hráefni og
hæfni starfsmanna. Annað megin þema er skýrleiki, hugsunin er að þegar
allur óþarfi er fjarlægður (hvort heldur sem um er að ræða aukadrasl á
verkstæði eða orðagjálfur í skjali) standi skýrt eftir það sem er þarft og
gagnlegt. Með þessarri nálgun er ekkert pláss fyrir það sem er í raun
ofaukið. Hnökrar eru fjarlægðir og menn eiga auðveldara með að sinna því
sem raunverulega skiptir máli. Ferli og hlutverk eru mikilvæg og gríðarleg
áhersla lögð á að þau séu öllum ljós sem og ábyrgð hvers og eins með það
í huga að ekkert raski flæði. Markmiðið er að gera hlutina rétt og vel í fyrstu
atrennu. Fari eitthvað úrskeiðis skal leita skýringa án þess að álasa, spyrja
“hví ?” minnst fimm sinnum til að greina raunverulega rót vandans. Langtíma
markmið - jafnvel á kostnað skammtíma hagsmuna eru grunnur framfara
og nálgunin sú að vinna jafnt og þétt – eins og skjaldbakan- ekki hérinn.
Viðhorf til tækninýjunga er afar jarðbundið, enginn asi og ekkert keypt né
sett í notkun nema það henti klárlega verkefnum og mannskap ( en maður
hugsar með sér..já –einmitt leyfa öðrum að finna böggana og bíða eftir betri
útgáfum..) Að síðustu ber að nefna þá menningu innan Toyota að ala upp
framtíðarstjórnendur innan fyrirtækisins í stað þess að kaupa inn einhverja
ofurmanneskju sem ekki hefur sama hugmyndafræðilega bakgrunn og allir
hinir í liðinu. Í stuttu máli er þetta áhugaverð lesning fyrir alla sem hafa
áhuga á stjórnun, framleiðni og því hvernig það einfalda er oft best.
Toxic emotions at work. How compassionate managers handle pain
and conflictl
Peter J. Frost. Harvard Business school press 2003
Eiturefni finnast ekki eingöngu í náttúrunni -í dýrum og plöntum. Frost telur
að við mannfólkið séum ekkert síðri í að eitra umhverfi okkar, en með öðrum
leiðum.
Bókin fjallar um tillfinningalega líðan í starfi. Raunveruleikinn er að hans
mati sá að samskipti, orðalag og viðbrögð í kjölfar erfiðra aðstæðna líkt og
getur gerst við yfirtöku/ samruna/miklar breytingar geti valdið það miklu álagi
að manneskjur sem starfa við þau skilyrði eitri út frá sé. Fólk bregst þó við á
mismunandi máta og fer í ólík hlutverk. Sumir verða baneitraðir – aðrir reyna
að afeitra með að gerast svokallaðir „toxin handlers“.
Í bókinni er fjallað um þessi mismunandi hlutverk og hvernig hægt er að
vinna á jákvæðan og lausnamiðaðan máta að því að skapa vinnuumhverfi
sem ekki er yfirkomið af spennu og eiturgufum. Fagmennska skipar mikinn
sess, markmiðið er ekki að allir séu gríðarlega meðvitaðir og með hjartað á
erminni heldur að nálgast viðfangið- vinnustað í góðu jafnvægi út frá þrem
ásum. Forvörn, viðbrögðum og uppbyggingu.
Forvarnir; felast í að byggja upp heilbrigðan vinnustað skipaðan mannskap
með félagslega færni. Að styrklekar og veikleikar séu þekktir og menn fái
stuðning til að bæta sig þar sem þörf er á. Viðbrögð; í erfiðum aðstæðum
starfsmanns / starfsfélaga er mikilvægt að bregðast við ( ekki bara bíða eftir
að allir brenni út!)- festa orð á hvað amar að og finna lausn sem er raunhæf
og lausnamiðuð. Að lokum má ekki gleyma því að byggja upp það sem
skaðaðist hvort sem það var traust, von eða starfsgleðin og er lögð áhersla
á uppbyggingu.
Á stundum fannst mér umfjöllunin hjá Frost jaðra við að vera væmin (
og bókakápan alveg skelfileg!) en það sem stendur upp úr er að að baki
liggja heilmiklar rannsóknir á líðan í starfi og áhrifum hennar á framleiðni og
velgengni. Toxic emotions er vel þess virði að lesa.
Kristín Sólveig Kristjánsdóttir,
hjúkrunarfræðingur í þróunarhóp
heilbrigðissviðs TM Software
// Bókarpistill