Hagskýrslur um manntöl - 01.01.1913, Blaðsíða 185

163
vinna húsbænda þeirra er, en áður hafa hjúin verið talin i atvinnuflokk húsbænda
sinna. Þó hefur tölu hjúanna einnig að þessu sinni verið skift eftir atvinnu luis-
bænda þeirra og er þær tölur að finna i 13. töflu lijer að framan (bls. 50- 81), neðan-
máls við hvern atvinnuflokk. Að samtalan fyrir alt Iandið er þar nokkru lægri
heldur en tala allra hjúanna stafar af því að hjúum við opinberar stofnanir hefur
eigi orðið skift eftir atvinnu húsbænda þeirra og eru þau hvergi tilgreind í neðan-
málstölum. Hjúaflokkurinn er miklu fjölmennari í bæjunum heldur en til sveita, í
bæjunum nemur hann um 10°/o af íbúunum, en ekki nema tæpl. 5V2°/o í sveitum.
En aðgætandi er, að í sveitum eru löluverð vandkvæði á að ákveða rjett tölu inn-
anhúshjúa vegna þess, að þar taka allflestar vinnukonur þátt í atvinnnrekstrinum
að meiru eða minna Ieyti, enda þótt þær gegni jika innanhússtörfum. Má því vera
að hjú í sveitum, sem eingöngu eða aðallega fást við innanhússtörf, sje heldur færri
en hjer hefur verið talið.
I atvinnudeildinni »ýmisleg þjónustuslörf« eru auk hjúanna taldir daglauna-
menn og lægii starfsmenn við opinberar stofnanir. I síðari flokknum cru aðeins
fáeinir menn, en til daglaunamannaflokksins eru taldir 4150 manns eða tæpl. 5°/o
af landsbúum. Til þessa flokks teljast þeir, sem hafa kallað sig daglaunamcnn án
þess að tilgreina að hvers konar slörfuin þeir ynnu. I rauninni ættu þeir allir að
falla undir aðrar atvinnudeildir, en vafi er einungis á, hvernig bæri að skifta þeim
milli þeirra, einkum þar sem margir daglaunamenn vinna það sem fyrir fellur í
svipinn en eru ekki bundnir við neina sjerstaka vinnulegund. Þó mun mega gera
ráð fyrir, að mjög fáir af þessuin daglaunamönnum mundu falla undir atvinnu-
deildirnar, landbúnað og fiskiveiðar. Mestur þorrinn mun jafnaðarlega fást við
eyrarvinnu (uppskipun o. þ. h.) og því eiga að teljast í atvinnudeildinni »verslun
og samgöngur«, en allmargir þeirra munu einnig fást við grjótvinnu, vegagcrð og
önnur byggingarstörf og því eiga að teljast í iðnaðardeildinni. Þessi flokkur er til-
tölulega langfjölmennastur í Reykjavík, um 16°/o af íbúunum, í öðrum bæjum er
hann einnig allfjöhnennur, um 10l/20/0 af ibúunum, en í sveitum gætir hans mjög
lítið, þar sem einungis 1 °/o af sveitabúum telst til hans.
Eftirlauna- og eignamenn. Til þeirra teljast um 900 manns eða
l.i°/o af landsbúum. Af þeim teljast 129 til llokks eftirlaunamanna, en 733 lil þeirra,
sem lifa á tekjum af eignum sinum.
Menn, sem lifa á styrk af aimannafje, töldust 1660 við mann-
talið eða l.o°/o af landsbúum. Af þeim voru 1381 cr nulu sveitarslyrks, 135 cr nulu
ellislyrks og 144 menn, sem voru kostaðir af almannafje i opinberum stofnunum.
Tala sveitarómaga er bersýnilega of lág og stafar það einkum af því að margir, sem
lifa á sveitarstyrk, hafa ekki lálið þess getið heldur tilgreint einhverja atvinnu, cr
þeir lifðu á. En auðvitað njóta líka margir sveitarslyrks, sem ekki hrekkur nema
að litlu leyti þeim til framfæris og leljast þeir þá til þeirrar atvinnu, er þeir aðal-
lega stunda. Sama máli er og að gegna að þessu leyli um marga, sem njóta
ellistyrks.
Til samanburðar við atvinnuskiftingu þjóðarinar 1901 hefur verið gerð sjer-
stök tafla (tafla XV á bls. 164).