Þjóðmál - 01.06.2008, Side 20

8 Þjóðmál SUmAR 2008
milli. lengdar. sólsveiflunnar. og. meðalhita.
næsta. áratugar;. jafnframt. að. meðalhiti.
getur.samkvæmt.línuritinu.lækkað.um.það.
bil. 1,4°C. við. það. að. lengd. sólsveiflunnar.
breytist.frá.9,5.árum.til.12,5.ára ..Það.er.ekki.
lítið. miðað. við. að. hitastig. lofthjúpsins. er.
talið.hafa.hækkað.um.0,7°C.síðastliðin.150.
ár ..Hliðstæðir.ferlar.hafa.verið.gerðir.til.að.
sýna. samsvörun. milli. meðalhita. lofthjúps.
jarðar.og.lengdar.sólsveiflunnar .
Margar. undanfarnar. vikur. hefur.sólin. verið. nánast. sviplaus .. Enginn.
sólblettur ..Ekkert.sem.bendir.til.að.sólsveifla.
24.sé.að.hefjast ..En.sólsveiflu.23.er.að.ljúka ..
Margir. eru. farnir. að. verða. langþreyttir. á.
biðinni ..Sólsveifla.22.stóð.aðeins.yfir. í.9,8.
ár. en. í.mars. síðastliðnum.var. sólsveifla.23.
þegar.orðin.11,8.ár.og.gæti.orðið.eitthvað.
lengri .. Sem. sagt:. Nú. þegar. orðin. tveimur.
árum. lengri. en. næstsíðasta. sveifla. sem.
bendir. til. hratt. minnkandi. virkni. sólar ..
Það.er.greinilegt.að.sólin.er.nú.þegar.orðin.
löt .. Hvers. vegna?. Það. veit. líklega. enginn ..
En. það. er. alls. ekkert. óeðlilegt. við. svona.
breytingar,. í. reynd.bara. eðlilegt .. Stundum.
er.sólin.fjörug.og.vel.virk,.þess.á.milli.róleg.
og.óvirk ..Nú.vaknar.áleitin.spurning: Komi.
í. ljós. að. sólsveifla. 23. sem. er. að. líða. verði.
óvenjulöng,.eða.verulega.lengri.en.sólsveiflan.
þar. á. undan. (22),. getum. við. þá. reynt. að.
nota.ferilinn.til.að.spá.um.meðalhita.jarðar.
á.næstu.árum?.Stórt.er.spurt ..
Inn. á. mynd. 2. teiknaði. höfundur. þessa.
pistils.línur.sem.sýna.lengd.sólsveiflu.22.og.
sólsveiflu.23,.sem.lýkur.væntanlega.innan.
skamms,. svo. og. samsvarandi. meðalhita.
næsta.áratugar ..Tökum.eftir.að.hitamunur-
inn. er. tæplega. 1°C .. Á. myndinni. sést.
reyndar. að.dreifing.punktanna.umhverfis.
rauðu. línuna. er. töluverð. þannig. að. ekki.
má. taka. þetta. of. bókstaflega .. En. getur.
verið. að. þetta. sé. einhver. vísbending?.
Menn. hafa. haft. verulegar. áhyggjur. af.
hlýnun.lofthjúps.jarðar.en.síðastliðin.150.
ár.nemur.hækkunin.um.0,7°C ..Má.búast.
við. álíka. mikilli. kólnun. á. næsta. áratug.
eða. svo?. Spyr. sá. sem. ekki. veit .. Hvað.
hefði. slíkt. í. för. með. sér?. Hætt. er. við. að.
matvælaframleiðsla. gæti. dregist. verulega.
saman.með.tilheyrandi.afleiðingum . Hvað.
gerist.ef.hitafallið.verður.meira.en.0,7°C?.
Fari. svo. að. hitastig. haldist. óbreytt. þrátt.
fyrir. óvenjulanga. sólsveiflu,. hvar. lendir.
næsti.punktur.á.ferlinum.þá?.Yrði.hann.ekki.
alveg.úr.takt.við.það.sem.verið.hefur.hingað.
til?.Hann.lenti.þá.um.það.bil.þar.sem.(?).er.á.
línuritinu.á.mynd.2 ..Að.sjálfsögðu.gæti.það.
gerst ..En.er.það.líklegt?.Er.ekki.líklegra.að.
hann. lendi.nærri. rauðu. línunni. sem.þýðir.
því.miður.kólnun ..Auðvitað.getur.svo.farið.
að.lofthitinn.haldist.nokkuð.hár.þrátt.fyrir.
langa.sólsveiflu.og.þvert.á.það.sem.verið.hefur.
í.rúmlega.tvö.hundruð.ár ..Ef.það.gerist.má.
vissulega.draga.þá.ályktun.að.losun.manna.
á. koltvísýringi. hafi. meiri. áhrif. á. hitastig.
lofthjúpsins.en.náttúrulegar.sveiflur ..
Í. þessum. pistli. hefur. ekkert. verið. fjallað.
um.gróðurhúsaáhrif.heldur.eingöngu.bent.á.
hlutlausar.mælingar.sem.gerðar.hafa.verið.á.
lengd.sólsveiflunnar.og.hitastigi.lofthjúpsins ..
Um.þær.mælingar.deila.menn.ekki ..Nú.er.
ekki.annað.að.gera.en.bíða.í.fáein.ár,.kannski.
áratug .. Sannleikurinn,. hver. sem. hann. er,.
kemur.í.ljós.um.síðir ..
Málverkið. sem. prýðir. þennan. pistil.(bls .. 19) er. eftir.Abraham.Hondius.
(1630–1695).og.sýnir.ísilagða.Thamesá.árið.
1677 ..Horft.er.niður.eftir.ánni.í.átt.að.gömlu.
Lundúnabrúnni ..Lengst.handan.brúarinnar.
til.hægri.er.Southwark.Cathedral.og.þar.til.
vinstri.sést.í.turn.St.Olave’s.Church ...
Takið. eftir. ísjökunum. sem. virðast. um.
hálfur.annar.metri.á.þykkt ..Hvernig.stendur.
á. þessum. ósköpum?. Eitt. kaldasta. tímabil.
litlu. ísaldarinnar. svokölluðu. ríkti. á. meðan.
virkni. sólar.var. í. lágmarki;.það. lágmark.er.