Iðjuþjálfinn - 01.11.2009, Blaðsíða 25

í þeim tilvikum þar sem almenn nálgun
nægir ekki. Þarna er því að finna tæki­
færi til sóknar fyrir iðjuþjálfa, tækifæri
til að aðstoða nemendur við að verða
eins virkir þátttakendur og mögulegt er
í þeirra eigin umhverfi (Davidson,
2005). Á málþinginu í júní síðastliðinn
kom fram það álit að menning innan
íslenskra skóla, viðhorf og þekking
kennara og annars starfsfólks ráði miklu
um hvernig gengur að komast með
eflingu á félagsfærni inn í skólana.
Mikilvægt er að iðjuþjálfar láti að sér
kveða í samstarfsteymum, þar sem
skipulag og innihald þjónustu er
ákveðið.
Leiðir
Námsefni sem miðar að því að efla
félagsfærni er oft og tíðum smíðað á
grunni þeirrar ályktunar að með því að
kenna börnum kerfisbundnar leiðir til
að eignast vini og eiga samskipti við
aðra, tileinki börnin sér slíka færni. Við
slíka þjálfun er meðal annars notuð
sýnikennsla, hlutverkaleikir, klípusögur
og teikni myndir, auk þess að æskileg
hegðun og viðbrögð eru verðlaunuð.
Þarna er unnið með grunnfærni, svo
sem að hefja samræður, heilsast og
kveðjast, að leysa ágreining og hafa
sjálfstjórn. Þjálfunin fer oftast fram við
tilbúnar aðstæður, sem gerir yfirfærslu
vanda sama. Gresham, Cook, Crews og
Kern (2004) leggja áherslu á að félags­
færnivandi eigi oft rætur í því að æskileg
félagshegðun hafi ekki hlotið næga
athygli/umbun, en ekki að viðkomandi
einstakling skorti þekkingu á því
hvernig á að bera sig að í samskiptum
við aðra. Því sé mikilvægt að vefa
eflingu á sjálfsmynd og félagsfærni inn í
daglegt líf heima og í skóla.
Í grein Meadan og Monda­Amaya
(2008) er undirstrikað að þrátt fyrir að
til sé urmull af prógrömmum sem miða
að því að efla félagsfærni nemenda, þá
séu ekki til margar rannsóknir á árangri
slíkra nálgana og að niðurstöður
rannsókna sem hafa verið gerðar séu
misvísandi (Beelmann, Pfingsten og
Lösel, 1994; Koenig, De Los Reyes,
Cicchetti, Scahill og Klin, 2009). Því er
mikilsvert að vanda valið, vera með­
vitaður um markhóp þjónustunnar,
meta þarfir þeirra einstaklinga sem þátt
taka með gagnreyndum aðferðum og
stuðla að því að færi gefist til að yfirfæra
færni yfir í daglegt líf. Samvinna þeirra
sem börnunum tengjast er því mikilvæg
og mikilvægt að íhlutunaráætlun sé í
stöðugri endurskoðun.
Til að gera vinnuna sýnilegri og
gagnsærri er ráð að nýta þjónustuferli
markvisst, til dæmis Kanadíska þjón­
ustu ferlið, og hagnýta verkfæri til að
meta þörf og framvindu, framkvæma
skráningu og skýrslugerð. Leggja þarf
mat á færni nemenda og þá er mikilvægt
IÐJUÞJÁLFINN 1 / 2009 • 25