Skólavarðan - 01.09.2007, Blaðsíða 17

17
SVæÐISÞING FT
SKÓLAVARÐAN 6.TBL. 7. ÁRG. 2007
að tryggja menningarlega fjölbreytni
hvarvetna.
Hugtakið sjálfbærni, eða sjálfbær
þróun, sagði Ágúst ríma vel við list-
fræðsluumræðu. Sjálfbærni gengur út á
að við megum í raun gera það sem okkur
sýnist í umhverfinu - svo fremi sem það
gengur ekki á hlut komandi kynslóða.
„Það er þessi hugsun sem við eigum að
tileinka okkur,“ sagði Ágúst, „að hugsa
ekki bara um okkur sjálf.“
Vegvísirinn slær því föstu, að sögn
Ágústs, að listfræðsla hefur miðlæga
stöðu í samfélaginu og mikilvægt sé að
setja hana í forgrunn. „Við þurfum svo
að finna út hvernig við fellum þessa hluti
inn í skólakerfið vegna þess að ég hef
aldrei hitt sérgreinakennara sem ekki telja
brýnt að bæta hlut sinnar greinar – eins
og eðlilegt er. Hvers vegna eigum við þá
að leggja allt í listgreinarnar? Áður þurftu
menn mest á stærðfræðinni að halda en
nú er komið að listinni. Vegvísirinn svarar
af hverju.“
Ágúst sagði í lokin að Íslendingar ættu
sérlega mikla möguleika á að nýta sér þær
breytingar sem leiddu til vaxandi þarfar
fyrir skapandi atvinnugreinar, menning
hefði hér þróast með þeim hætti að við
værum sérstaklega sveigjanleg og fljót að
laga okkur að breyttum starfsháttum. Þá
væru tvær ástæður fyrir því að íslenskir
tónlistarskólar væru jafn öflugir og
raun ber vitni. Í fyrsta lagi hefðum við
einfaldlega dottið niður á gott módel
á sínum tíma, eða sambland af einka og
opinberum rekstri. Í öðru lagi þekktu tón-
listarskólakennarar á Íslandi alþjóðlega
strauma og væru alþjóðlegir í hugsun.
Nánar verður sagt frá umræðu á svæðis-
þingum síðar en næsta skref fyrir lesanda
er að kynna sér Vegvísi fyrir listfræðslu,
viðamesta umfjöllunarefni þingsins.
Ritið er niðurstaða heimsráðstefnu um
ÚR VEGVÍSINUM
Um aðferðir: Í Vegvísi fyrir listfræðslu er rætt um tvær meginleiðir sem fara má
samtímis, í fyrsta lagi aðferðina listir í námi (arts in education) og í öðru lagi
listnám (arts education). Um þetta segir m.a.: „Listir má kenna (1) sem einstakar
listgreinar, þannig má þjálfa og þroska listræna færni, næmi og virðingu fyrir
listum. Listir má einnig nálgast sem (2) aðferð í námi og kennslu þar sem listrænar
og menningarlegar víddir eru fléttaðar inn í öll fög sem kennd eru. „Listir í námi“
(Arts in Education – AiE) er nálgun þar sem listir (og aðferðir og hefðir sem tengjast
listum) eru notaðar sem farvegur til að kenna önnur fög og til að dýpka skilning á
þessum fögum. Til að mynda má nota liti, form og fleira úr myndlist og byggingalist
til að kenna fög eins og eðlisfræði, líffræði og rúmfræði. Eins má nota leiklist eða
tónlist sem aðferð til að kenna tungumál. Með vísan til fjölgreindarkenningarinnar
leitast „listir í námi“ við að hámarka þann ávinning sem hlýst af listfræðslu fyrir
allra nemendur og allar námsgreinar. Þessi aðferð leitast líka við setja kenningar
í samhengi með því að nota listir í hagnýtum tilgangi. Til að þessi þverfaglega
nálgun skili árangri þarf að breyta kennsluaðferðum og þjálfun kennara.
Um víddir í listfræðslu: „Listfræðsla er uppbyggð með hliðsjón af þremur straumum
í kennslufræði sem styðja hver annan:
• Skoðun, greining og fræðsla um listaverk.
• Bein upplifun listar (t.d. tónleikar, sýningar, bóklestur, kvikmyndir.)
• Iðkun lista.
Þannig má segja að þrjár víddir séu í listfræðslu: (1) Nemandinn öðlast þekkingu í
gegnum samskipti við listaverkið (eða flutning þess), listamanninn eða kennarann.
(2) Nemandinn öðlast þekkingu í gegnum eigin listræna vinnu. (3) Nemandinn
öðlast þekkingu í gegnum nám og rannsóknir á tilteknu listaverki og stöðu þess í
listasögunni.
Um listfræðslu í háum gæðaflokki: Listfræðsla í háum gæðaflokki krefst bæði vel
þjálfaðra listgreinakennara og almennra kennara. Góða listfræðslu má líka styrkja
og styðja með vel heppnuðu samstarfi kennara og listamanna. Í þessu samhengi
þarf að huga að tveimur atriðum að minnsta kosti:
• Veita kennurum, listamönnum og öðrum sem málið varðar nauðsynlega aðstöðu
og menntun. Skapandi nám krefst skapandi kennslu.
• Hvetja til skapandi samstarfs og samvinnu á öllum sviðum milli ráðuneyta,
menntastofnana, kennara, listageirans, vísindasamfélagsins og almanna-
samtaka.
Ef samvinna á að vera árangursrík verður að ríkja sameiginlegur skilningur á þeim
markmiðum sem stefnt er að sem og gagnkvæm virðing aðila fyrir þekkingu og
færni hvers aðila samstarfsins. Til að skapa grundvöll fyrir framtíðar samvinnu
kennara og listamanna verða aðilar að hafa innsýn og þekkingu í fleiri svið en
þeirra eigin, þ.m.t. gagnkvæman áhuga á námi og kennslu (kennslufræði).
Endurskoða þarf menntun listamanna og kennara þannig að kennurum og
listamönnum sé veitt þekking og reynsla sem gerir þeim kleift að deila ábyrgð,
verkstýra námi og nýta til fulls möguleika og kosti þverfaglegrar samvinnu. Að
koma í kring þeim sérstöku aðstæðum sem stuðla að samvinnu af þessu tagi krefst
átaks í flestum samfélögum.
listfræðslu sem fram fór í Lissabon í mars
2006 og er ætlað að stuðla að sameigin-
legum skilningi þeirra sem starfa við
listfræðslu, kennara, nemenda jafnt og
stefnumótunaraðila, á mikilvægi hennar.
Jón Hrólfur Sigurjónsson, formaður
skólamálanefndar FT, hefur þýtt skýrsluna
yfir á íslensku og hún er á slóðinni ft.ki.
is/lisalib/getfile.aspx?itemid=2840 Einnig
er hægt að fara inn á vef KÍ (www.ki.is),
þaðan inn á undirvef FT og þá er ritið
auðfinnanlegt.
keg