Skólavarðan - 01.01.2003, Side 10

á styrkleikum barnanna og þeirri greind
sem er sterkust hjá þeim.
Þær aðferðir sem ýta undir sjálfræði og
innri aga verka og í fæstum tilvikum þarf
að grípa til annarra aðferða - heldur nota
bara meira af þessum! Auðvitað getur kom-
ið upp sú staða að tímabundið þurfi að
grípa til annarra aðferða en það er þá í
þeim tilgangi að rjúfa vítahring sem hefur
myndast og brjótast út úr slæmu mynstri.
Sérstaklega gildir þetta varðandi eldri
börn. Í leikskólastarfi trúi ég að við eigum
alltaf betri lausnir.
En það er mín trú að sjálfræðisaðferðirn-
ar henti öllum börnum. Þeim þarf að
tengjast væntumþykja. Kennaranum þarf
að þykja vænt um öll börnin, mynda við
þau sterk tengsl og þau þurfa að finna fyrir
þessu. Annað lykilatriðið er að öllum þyki
gaman, bæði börnum og fullorðnum. Við
gleymum svo oft að setja okkur í spor
barnanna. Þegar okkur finnst gaman og við
erum að fást við áhugaverð verkefni þá
erum við til friðs!“
Svo láta þau eins og bestíur
„Við eigum að líta á árekstra sem tæki-
færi til að kenna samskipti,“ segir Sesselja.
„Þótt lítið sé um árekstra í leikskólum sem
starfa í anda Kamii og DeVries þá er ekki
með beinum hætti reynt að koma í veg fyr-
ir þá. Hins vegar eru þeir nýttir sem lær-
dómstækifæri, komi þeir upp á annað borð.
Við megum heldur ekki gleyma að kenna
börnum það sem Kamii og DeVries kalla
félagslega þekkingu, eða Social Arbitrary
Learning. Hérlendis hugsum við allt of lít-
ið fyrir því að undirbúa börn fyrir það sem
við erum að fara að gera. Förum til dæmis
með börnin á listasafn, þau láta eins og
bestíur og þá skömmum við þau! Hvernig
eiga þau að vita að þau eiga ekki að hlaupa
um og hafa hátt ef við erum ekki búin að
segja þeim hvaða umgengnisreglur gilda á
safni? Um leið og við byggjum upp sið-
gæðiskenndina og sjálfræðið verðum við að
kenna eitt og annað af þessum toga,“ segir
Sesselja að lokum.
keg
Kennarar geta
tekið á
fjölmörgu
- en eiga ekki að leysa öll vandamál
Iðunn Magnúsdóttir hefur leið-
beint á námskeiðum sem haldin
eru á vegum Fræðslumiðstöðvar
Reykjavíkur og fjalla um hegðun-
arvanda í grunnskólum.
Á námskeiðunum er atferlisgrein-
ing lögð til grundvallar, en
Fræðslumiðstöð ákvað að bjóða
skólum í borginni þessa þjónustu í
kjölfar könnunar þar sem fram
kom að agavandamál væru helsti
streituvaldur kennara í starfi.
Einnig kalla breytingar í sér-
kennslumálum á breytta starfs-
hætti og aukna þjálfun kennara.
Að sögn Iðunnar er lögð áhersla á að í
hverjum skóla starfi þegar fram líða stundir
svokölluð lausnarteymi, skipuð kennurum,
skólasálfræðingum, hjúkrunarfræðingum
og fleira fagfólki, sem hafi það hlutverk að
ráðleggja kennurum og aðstoða þá þegar
upp kemur samskipta- og atferlisvandi hjá
nemendum.
Hvert námskeið er 80 klst. og nær yfir
eina önn. Allir skólar í einu skólahverfi
senda kennara á hvert námskeið en miðað
er við að þátttakendur séu ekki fleiri en
átján hverju sinni. Þegar hafa Grafarvogur,
Breiðholt og Árbær lokið námskeiðinu og
kennarar í skólum í borgarhluta 2 sitja það
um þessar mundir.
„Kenndar eru grunnaðferðir í atferlis-
greiningu sem nýtist vel til að stýra hegðun
barna,“ segir Iðunn Magnúsdóttir. „Mikil-
vægur þáttur í námskeiðinu er að læra að
tileinka sér aðferðir til að safna gögnum
um hegðun og hvernig megi nýta sér þau.“
Hegðun og hópast jórnun
12
Reglur eiga að spretta af þörf og
um leið og börn hafa þroska til
eiga þau að fá að taka þátt í að
móta þær. Reglur mega ekki vera
„af því bara“ reglur sem allir eru
búnir að gleyma til hvers voru
settar. Og það er út í hött að setja
reglur sem ekki er farið eftir.
Iðunn
Helstu agatæki og áherslur:
• Atferlisgreining notuð til að
stýra hegðun
• Lausnarteymi
• Kennarinn er fyrsti hlekkurinn
og þarf að hafa hagnýtar
grunnaðferðir til lausnar
á valdi sínu
Á námskeiðinu læra kennarar að
setja agastarfið inn í ákveðinn
ramma og aðferðafræðin er ef til
vill ólík því sem þeir hafa áður
notað því að mikil áhersla er lögð
á að mæla og skrá hegðunina. Að
því loknu eru valdar leiðir til
lausnar í samræmi við atferlislög-
málin.