Frón - 01.01.1943, Page 21

Frá síðustu starfsárum Fclags íslenzkra stúdenta
15
undanteknum — þótt harkalega væri stundum á þá ráðizt, heldur
ræddu málin með hógværð og stillingu og veittu stúdentum aS
jafnaSi höfSinglega á eftir aS launum fyrir skammirnar. Pó lét
Tryggvi Pórhallsson þess getiS á síSari fundinum er hann sat,
aS heldur vildi hann eiga þingsæti sitt undir Strandamönnum en
Hafnarstúdentum, og var þaS aS vonum.
Auk þessara funda, sem eingöngu snerust um íslenzk stjórn-
mál, bar margt annaS á góma, sem telja má til almennra ])jó5-
félagsmála; t. d. var rætt um PjóSabandalagiS og þátttöku íslands
í því, um kirkjuna og þjóSfélagiS (tvisvar), um friSarstefnur
(pacifisma) o. s. frv. SömuleiSis voru rædd mörg einstök atriSi
íslenzkra þjóSmála, svo sem þingrofiS 1931, atvinnuleysismálin
(1932), landbúnaSarmál á íslandi o. s. frv. UmræSur voru oftast
fjörugar og stundum töluvert harSar, því aS menn skiptust
lengstum í nokkuS ákveSna flokka. Voru málin ])á ósjaldan sótt
og varin af meira kappi en forsjá. Nokkrir hinna áhugasömustu
félagsmanna lögSu á þessum árum traustari undirstöSu aS þátt-
töku sinni í umræSum meS því aS efla til leshrings um þjóS-
félagsmál, sem starfaSi í ýmsum myndum um margra ára skeiS,
og átti drjúgan þátt í því aS afla mönnum nokkurrar þekkingar
á almennum málum. En um leiS skapaSist utan um þennan
leshring nokkuS harSsnúinn flokkur, sem lengi bar mest á í um-
ræSum á fundurn félagsins. I’rátt fyrir þessa flokkaskiptingu og
allar deilur er óhætt aS segja aS félagiS var í heild sinni mjög
frjálslynt, eins og þaS mun hafa veriS mestan hluta ævi sinnar;
skoSanamunurinn stafaSi oftast af meiri eSa minni róttækni.
Ljósast kom frjálslyndi félagsins þó jafnan fram í öllum menning-
armálum. HvaS eftir annaS tóku fundir eindregna afstöSu gegn
skoSanakúgun í öllum myndum og þeim aðgerSum íslenzkra
stjórnarvalda, þar sem félagsmönnum virtist gengiS á rétt
menntamanna eða snúiS inn á íhaldssamari brautir í menning-
armálum, og hefur sú stefna félagsins haldizt óbreytt fram á
þennan dag. Ymsar fundarsamþykktir um slík efni hafa veriS
birtar í íslenzkum blöSum, en of langt mál yrði aS rekja þaS hér,
enda mun mála sannast, aS þær hafi flestar boriS harla lítinn
árangur annan en aS létta á samvizku félagsmanna um stundar-
sakir.
Á árunum 1933—34 kemur grcinilegur afturkippur í stjórn-
málaáhuga félagsmanna. Lágu til þess ýms rök, bæSi innan
félagsins og utan. Stjórnmálaþróunin í heiminum hafSi á ýmsan