Frón - 01.01.1943, Page 59

Islenzk stjórnmál á árinu 1942
53
BráSabirgSalögin um gerSardóm í kaupgjaldsmálum höfSu
veriS staSfest á vorþinginu meS þeim breytingum, aS ný dóm-
nefnd var skipuS í staS gerSardómsins meS víStækara verksviSi.
MeS þessum ráSstöfunum tókst aS halda verSlaginu í skefjum
fyrri helming ársins. En þegar fram á sumariS kom, varS mikil
verkafólksekla, og kom þá í ljós aS fariS var í kringum kaup-
gjaldsákvæSin á ýmsan hátt, svo aS kaupiS hækkaSi raunverulega
aS miklum mun. Petta varS ekki stöSvaS, og á ágústþinginu var
fellt úr gildi ákvæSiS um aS grunnkaup mætti ekki hækka og
banniS gegn verkföllum. VirSist um þetta hafa veriS samvinna
milli verklýSsflokkanna og SjálfstæSisflokksins. KaupiS hækkaSi
samstundis, víSast hvar um fjórSung, og um leiS allt verSlag, og
hefur þeirri hækkun haldiS áfram síSan. Vísitalan var í september
210 og í október 240.
ASgerSum gegn verSbólgunni hefur án efa seinkaS annars
vegar vegna haustkosninganna og baráttunnar sem þeim fylgdi,
hins vegar vegna þess aS stjórnin var minnihluta stjórn, sem hafSi
stuSning SjálfstæSismanna einna en aSeins hlutleysi vcrklýSs-
flokkanna fram yfir kosningarnar. Deilurnar um kjördæmamáliS
og tvöföld kosningabarátta hafa og torveldaS alla samvinnu um
önnur mál. Eftir síSustu kosningar var flokkaskipting þingsins
þannig aS SjálfstæSisflokkurinn einn gat myndaS stjórn meS
stuSningi eins hinna flokkanna. Framsóknarflokkurinn varS aftur
á móti aS hafa stuSning beggja verklýSsflokkanna til þess aS geta
tekiS viS völdum.
Pegar Alþingi kom saman í nóvember baSst Ólafur Thors
lausnar fyrir sig og ráSuneyti sitt. Eftir meira en mánaSar þóf
koma nú, þegar þetta er skrifaS, fregnir um aS engin samvinna
hafi tekizt milli flokkanna og mynduS hafi veriS bráSabirgSastjórn
án flokksstuSnings. Hlutverk þessarar stjórnar hlýtur því aS
verSa fyrst og fremst aS reyna aS ráSa einhverja bót á dýrtíSar-
málunum, svo aS hægt verSi aS finna einhvern þann grundvöll,
sem síSar verSi á reist samvinna um myndun þingræSisstjórnar.
Þó aS stjórnin sé talin utan flokka, hafa allir ráSherrarnir aS
einum undanskildum áSur veriS kenndir viS ákveSna pólitíska
flokka, enda munu vandfundnir menn, er eitthvaS hefur boriS á
í opinberum málum íslenzkum, sem verSi ekki dregnir. í einhvern
pólitískan dilk. ForsætisráSherrann nýi, dr. Björn I’órSarson, og
utanrikis- og atvinnumálaráSherrann Vilhjálmur l’ór eru báSir