Morgunblaðið - 13.11.2015, Blaðsíða 30

30 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. NÓVEMBER 2015
Ævisaga SigurgeirsKjartanssonar skurð-læknis er skemmtilegbók. Er skrifuð af
léttleika og textinn rennur ljúflega.
Tungutak höfundar er persónulegt
og honum eru töm ýmis óvenjuleg
orð – jafnvel hans eigin nýyrði – sem
hann er óhræddur að nota.
Þráðurinn í bókinni er kunnug-
legur. Það voru töggur í sveita-
stráknum Sigurgeiri sem ólst upp í
kyrrlátu sam-
félagi austur í
Mýrdal en var
fljótt farinn að
vinna fyrir sér
enda harð-
duglegur. Átti
þess svo kost að
fara í lang-
skólanám og hélt
vel á þeim spilum
sem á hendi voru. Eignaðist fjöl-
skyldu, fór með konu og börnum til
Bandaríkjanna og í sérfræðinám.
Þegar heim var komið varð Sigur-
geir skurðlæknir til áratuga á
Landakotsspítala hvar hann gat sér
gott orð, starfsferillinn var langur
og giftudrjúgur og maðurinn þjóð-
þekktur af verkum sínum. Titill bók-
arinnar Sigurgeir skar’ann er því vel
til fundinn – þó vissulega geti nafið
orkað tvímælis.
Sumt í frásögnum Sigurgeirs, svo
sem frá æskuárum og úr fjölskyldu-
lífi, er smælki og lýsingar á fólki og
atvikum sem engu skipta í heildar-
myndinni. Einhverjum þessara
brota hefði mátt sleppa, en gera
öðru betri skil. Þetta truflar samt
ekki framvinduna, því þetta eru
sannarlega æviminningar og auðvit-
að er einstaklingsbundið hvað er efst
í huga hvers og eins þegar litið er yf-
ir vegferð lífsins. Þar eru, eins og við
þekkjum öll á eigin skinni, sigrar og
vonbrigði bland í einum poka – og
frá því öllu segir Sigurgeir af hrein-
skilni. Það er til góðrar eftirbreytni,
því alltof margar ævibækur eru
marklitlar sigursögur.
Frásagnir Sigurgeirs af ýmsum
aðgerðum sem hann gerði á löngum
ferli eru áhugaverðar og gefa innsýn
í starf til dæmis lækna og hjúkr-
unarfræðinga við aðgerðir og
umönnun sjúklinga þar sem getur
tekist misjafnlega til þótt allir vilji
vel. Þarna smellpassar saga Sig-
urgeirs raunar inn í umræðu dagsins
um málshöfðun á hendur hjúkrunar-
fræðingi vegna meintra mistaka í
starfi.
Sigurgeir læknir er húmoristi.
Hefur auga fyrir hinu broslega í líf-
inu, undarlegu ferðalagi sem tekur
oft óvænta stefnu. Eftir alvarlegt
slys og orðinn ekkjumaður kynntist
Sigurgeir æskuástinni að nýju.
„Einnig tvinnast inn samband frá
unga aldri sem varð honum til gæfu
síðar á ævinni,“ segir á bókarkápu.
Þetta er raunar stefið í ótal mörgum
bókum, ljóðum, kvikmyndum og
öðru slíku. Strákurinn og stelpan ná
saman að lokum. Lífið er gott og
ævisagan ljómandi fín.
Á Landakoti Mynd úr bókinni. Sig-
urgeir læknir á Landakotsspítala.
Ljómandi
góð ævisaga
Endurminningar
Sigurgeir skar’ann - Endurminningar
skurðlæknis á Landakoti bbbmn
Eftir Sigurgeir Kjartansson.
Sæmundur, 2015. Innbundin, 339 bls.
SIGURÐUR BOGI
SÆVARSSON
BÆKUR
Íslenska óperan frumsýnir hina
vinsælu óperu Mozarts Don Giov-
anni í Eldborgarsal Hörpu 27. febr-
úar næstkomandi. Skipað hefur
verið í hlutverkin og mun Oddur
Arnþór Jónsson, barítónsöngvarinn
sem hefur hlotið mikið lof fyrir
túlkun sína í titilhlutverki Rak-
arans frá Sevilla, sem Óperan sýnir
um þessar mundir, syngja hlutverk
Giovannis. Hallveig Rúnarsdóttir
verður Donna Anna, Hanna Dóra
Sturludóttir Donna Elvira og Þóra
Einarsdóttir syngur hlutverk Zerl-
inu.
Jóhann Smári Sævarsson verður
í hinu dramatíska bassahlutverki
Commendatore, og Elmar Gilberts-
son og Ágúst Ólafsson syngja hlut-
verk Masetto. Þá verður Leporello
sunginn af erlendum gestasöngv-
ara, Benoit Capt frá Sviss.
Hljómsveitarstjóri verður Ben-
jamin Levy, margverðlaunaður
stjórnandi sem hefur meðal annars
stjórnað uppfærslum í Parísaróper-
unni og á tónlistarhátíðinni í Salz-
burg. Þá hefur hann stjórnað Ma-
hler Chamber Orchestra og fleiri
hljómsveitum.
Leikstjórn er í höndum Kol-
brúnar Halldórsdóttur, Snorri
Freyr Hilmarsson hannar leik-
myndina, ljósameistari er Björn
Bergsteinn Guðmundsson og María
Th. Ólafsdóttir hannar búninga.
Oddur syngur
Don Giovanni
Bassinn Jóhann Smári Sævarsson
syngur Commendatore.
Don Giovanni Oddur Arnþór Jóns-
son tekst á við titilhlutverkið.
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Sýningin Kvennaveldið: Konur og
kynvitund verður opnuð í Listasafni
Reykjanesbæjar í Duus-húsum í
Reykjanesbæ í dag, föstudag, klukk-
an 18. Þar gefur að líta verk eftir tólf
listakonur sem flestar eru áberandi á
myndlistarsenunni í dag og nálgast
viðfangsefni sín á ólíkan hátt en einn-
ig eru sýnd verk eftir Rósku og Jó-
hönnu Kristínu Yngvadóttur sem eru
látnar. Hinar tíu eru Dodda Maggý,
Guðný Kristmanns, Guðrún Tryggva-
dóttir, Hlaðgerður Íris, Hulda Vil-
hjálmsdóttir, Kristín Gunnlaugs-
dóttir, Louise Harris, Magdalena
Margrét Kjartansdóttir, Valgerður
Guðlaugsdóttir og Þórdís Aðalsteins-
dóttir. Sýningarstjóri er Aðalsteinn
Ingólfsson listfræðingur.
Um þær sem kynverur
Aðalsteinn segir leiðarstef sýning-
arinnar að finna í texta sem banda-
ríska skáldkonan Joan Didion skrifaði
um konur og femínisma, um hvað
„það er að vera kona, ósættanlegar
andstæðurnar sem í því felast –
hvernig það er að lifa dýpsta vitund-
arlífi sínu líkt og neðansjávar, við
dimman nið blóðs, barnsburðar og
dauða“. Í textanum deili rithöfund-
urinn einnig á bandarískan fem-
ínisma, sem hún taldi gera lítið úr
girnd, myrku ímyndunarafli og lík-
amlega tengdum áhyggjum þrosk-
aðra nútímakvenna.
Í sýningarskrá segir að listakon-
urnar fari „ekki í felur með langanir
sínar og ímyndanir. Þær segja frá til-
urð kynhvatar og kynþroska, opna
meira að segja fyrir eldfima um-
ræðuna um kynþokka barna, upp-
hefja áður „óumræðanleg“ fyrirbæri
á borð við sköp og fýsn kvenna, flétta
saman eigin líffræði, táknfræði og
sagnfræði … Áhorfandinn fær á til-
finninguna að í hispursleysi sínu séu
myndlistarkonur komnar lengra í til-
finningaþroska en karlkyns starfs-
bræður þeirra, sjálfskipaðir umsjón-
armenn stórra sanninda.“
Aðalsteinn segir að í ár sé aldar-
afmælis kosningaþátttöku kvenna hér
á landi minnst á ýmsan hátt, meðal
annars með myndlistarsýningum, en
hann hefur gengið með hugmyndina
að þessari sýningu um skeið og segir
nálgunina aðra en í sýningum sem
settar hafa verið upp annars staðar af
þessu tilefni.
„Aðrar sýningar hafa mikið verið
um félagslega hlið á myndlist kvenna,
þessa útskúfun þeirra, vanþekkingu á
verkum þeirra og áhugaleysi karl-
manna um þau gildi sem þar birtast;
horft hefur verið til stöðu þeirra í
samfélagi listanna,“ segir hann. „En
ég stíla hér upp á að draga saman
verk eftir konur þar sem birtast hug-
myndir þeirra um sjálfar sig. Um þær
sem kynverur, hvernig þær hugsa um
líkama sinn og karlmenn og sín börn.
Það er þessi vitund líkamans.“
Verkin á sýningunni eru fjöl-
breytileg, málverk og myndbands-
verk, sem eiga í samtali í rúmgóðum
salarkynnum safnsins.
Í sýningarskrá er einnig að finna
ritgerð eftir Sigríði Þorgeirsdóttur,
prófessor í heimspeki, sem ber heitið
„Meiri spennu og minna stríð milli
kynjanna“. Þar deilir hún meðal ann-
ars á peningahagkerfi nútímans, sem
„á upptök sín í hlutgervingu kvenna
og meinar þeim á margan hátt að vera
þær sjálfar“.
„ …við dimman nið blóðs,
barnsburðar og dauða“
 Verk tólf lista-
kvenna í Listasafni
Reykjanesbæjar
Morgunblaðið/Eggert
Málar Hulda Vilhjálmsdóttir á tján-
ingarrík málverk á sýningunni.
Morgunblaðið/ Einar Falur
Ögrandi Róska skoðaði hlutverk
kvenna í trúarlegri myndlist.
Morgunblaðið/Einar Falur
Vatnslitaverk Louise Harris málar
stór portrett af konum.
Morgunblaðið/Eggert
Myndband Verk Doddu Maggýjar
er stúdía af aðþrengdri konu.
BÆJARLIND 16 I 201 KÓPAVOGUR I SÍMI 553 7100 I LINAN.IS
OPIÐ MÁN TIL FÖSTUDAGA 11 - 18 I LAUGARDAGA 11 - 16
CALVIN HORNTUNGUSÓFI 260X203 kr. 247.600 TILBOÐSVERÐ kr. 209.900
CORE BORÐ 60x60 cm kr. 52.200 / PRALINE PULLA 47X47 cm kr. 23.700