Morgunblaðið - 18.11.2015, Blaðsíða 30

30 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 18. NÓVEMBER 2015
Bókaútgáfan Sæmundur á Selfossi
gefur nú út fjórtán verk á sínu fimm-
tánda starfsári. Að sögn Bjarna
Harðarsonar útgefanda er eitt viða-
mesta verkefni ársins útgáfa á verð-
launabók dansk-norska höfundarins
Kims Leine, Spámennirnir í Botn-
leysufirði, sem fjallar um danska ný-
lenduveldið í Grænlandi. Leine hlaut
Bókmenntaverðlaun Norðurlanda-
ráðs fyrir bókina 2013. Jón Hallur
Stefánsson þýðir söguna.
Önnur þýðing er franska 19. aldar
verkið Le droit à la paresse eftir
sósíalistann Paul Lafargue. Í þýð-
ingu Guðmundar J. Guðmundssonar
heitir ritið Rétturinn til letinnar. Í
þessu 130 ára gamla verki deilir höf-
undurinn á langan vinnudag og al-
menna dýrkun á vinnunni.
Vinur Landeyings er þýðing
Ragnars Böðvarssonar (1935-2014)
á ævintýralegri sögu innflytjenda til
Ástralíu seint á 19. öld. Erindi þess-
arar sögu við Íslendinga er ekki síst
að hér segir frá örlögum eina Íslend-
ingsins sem vitað er að flutt hafi til
Ástralíu þegar allt að fimmtungur
þjóðarinnar fór til Ameríku.
Af útgáfum eldri bóka má nefna
að Sæmundur gaf nýverið út Jómfrú
Ragnheiður eftir Guðmund Kamb-
an, frásögn höfundarins af einni
frægustu ástarsögu þjóðarinnar.
Neðanmáls fylgja orðskýringar sem
gera útgáfuna hentuga fyrir alla.
Tvær nýjar íslenskar skáldsögur
koma nú út hjá Sæmundi. Í Leiðin út
í heim eftir Hermann Stefánsson
bregður höfundur á leik með fræga
barnabók Jens Sigsgaard um Palla
sem var einn í heiminum. Velt er upp
tilvistarlegum spurningum og kafað
í merkingu þess að vera einn.
Líkvaka heitir skáldsaga Guð-
mundar S. Brynjólfssonar. Þar segir
frá manni sem ímyndar sér að hann
sé djöfullinn endurborinn með sama
hætti og mannsonurinn var guð end-
urborinn. Sagan er í senn þjóð-
félagsádeila og guðfræðileg pæling.
Landamæri nefnist ný ljóðabók
eftir Matthías Johannessen. Er þar
á ferðinni úrval af óprentuðum síðari
ára ljóðum Matthíasar, sem hefur í
áratugi verið í fremstu röð íslenskra
ljóðskálda. Ástráður Eysteinsson
annast útgáfuna og ritar eftirmála.
Fardagar eftir Ara Trausta Guð-
mundsson er sjöunda ljóðabók höf-
undar og er í henni farin hringferð
um landið.
Þá gefur Sæmundur út bókina
Ljóð og líf Helgu á Grjótá, heild-
arsafn ljóða eftir íslenska alþýðu-
konu sem var sveitarskáld Fljóts-
hlíðinga á fyrri hluta 20. aldar.
Bókin Fjörutíu ný og gömul ráð
við hversdagslegum uppákomum
eftir Óskar Árna Óskarsson ljóð-
skáld er á mörkum ljóðabóka og ým-
issa annarra bókmenntagreina. Höf-
undur leiðir hér lesendur sína um
ýmsa kima hversdagslífsins.
Loftklukkan er nafn á bernsku-
og ættarminningum Páls Benedikts-
sonar fréttamanns. Þetta er Reykja-
víkursaga en hér segir Páll líka af
ævintýralegu lífshlaupi afa síns.
Sigurgeir skar’ann – sjálfs-
ævisaga Sigurgeirs Kjartanssonar
skurðlæknis er frásögn af lífshlaupi
sveitadrengs úr Mýrdalnum sem
verður einn færasti skurðlæknir
landsins og Ofríki er heimildasaga
eftir Jón Hjartarson, fv. fræðslu-
stjóra. Hér segir frá uppreisn bónda
gegn yfirvöldum þegar konu hans er
neitað um að leita sér lækninga
vegna geðveiki.
Þá kemur út Ævintýragarðurinn,
barnabók eftir Jónu Guðbjörgu
Torfadóttur þar sem íslenskur nú-
tími mætir sagnaheimi ævintýra.
Fjölbreytileg útgáfa Sæmundar í ár
 Gefur út verðlaunabók Kims Leine  Ljóðabækur eftir Matthías Johannessen, Ara Trausta Guð-
mundsson og Helgu á Grjótá  Skáldsögur eftir Guðmund S. Brynjólfsson og Hermann Stefánsson
Guðmundur S.
Brynjólfsson
Jóna Guðbjörg
Torfadóttir
Páll
Benediktsson
Helga Pálsdóttir
frá Grjótá
Kim
Leine
Matthías
Johannessen
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
„Lúðrar hljóma skært“ er yfirskrift
tónleika í hádegistónleikaröðinni
Líttu inn í hádeginu sem haldnir
verða í Salnum í dag og hefjast kl.
12.15. Þar kemur fram brass-
kvintettinn Hexagon sem skipaður
er þeim Einari Jónssyni á básúnu,
Emil Steindóri Friðfinnssyni á
horn, Jóhanni Ingva Stefánssyni á
trompet, Vilhjálmi Inga Sigurð-
arsyni á tompet og Nimrod Ron á
túbu, en á tónleikum dagsins hleyp-
ur Carl Roine Hultgren í skarðið
fyrir Ron sem staddur er á Austur-
landi ásamt Sinfóníuhljómsveit Ís-
lands við tónleikahald.
„Samstarf okkar hófst fyrir um
tveimur árum og við höfum spilað
endrum og eins víðs vegar um land-
ið, en langar núna til að setja meiri
kraft í spilamennskuna. Enda er
þetta einvala hópur sem vinnur
mjög vel saman,“ segir Einar og
rifjar upp að samstarfið eigi rætur
að rekja til Sinfóníuhljómsveitar
Norðurlands. „Við vorum allir í
brassdeildinni þar á sínum tíma og
þannig völdumst við saman fyrst,“
segir Einar og tekur fram að
tengslin milli liðsmanna liggi víðar.
„Sem dæmi má nefna að þegar
yngsti maðurinn í bandinu var að
sækja um í blásarakennaradeild
Tónlistarskólans í Reykjavík var ég
í inntökudómnefndinni,“ segir Ein-
ar og bendir á að yngsti liðsmað-
urinn sé 35 ára og sá elsti um sex-
tugt.
Aðgengileg tónlist
Aðspurður um efnisskrána segir
Einar hana sérstaklega setta saman
til að gefa víða sýn á málmblásturs-
hljóðfærin. „Þetta er aðgengileg
tónlist frá öllum tímum. Við byrjum
á að spila endurreisnartónlist og
förum svo yfir í impressjónisma og
allt upp í kvikmyndatónlist,“ segir
Einar, en meðal laga sem munu
hljóma eru „Stúlkan með hörgula
hárið“eftir Debussy, „With a little
help from my friends“ eftir Lennon
og McCartney, þema úr Superman
eftir John Williams, „España“ eftir
Emmanuel Chabrier auk verka eftir
John Cheetham, Ludwig Maurer og
Giovanni Gabrieli. „Það er bara eitt
verk á efnisskránni sem er samið
fyrir brasskvintett, en það er
„Scherzo“ eftir Cheetham sem er
ákaflega glettið og skemmtilegt
stykki. Allt hitt eru útsetningar, því
brasshljóðfærin í núverandi mynd
voru ekki til þegar elstu verkin á
efnisskránni voru skrifuð,“ segir
Einar og bendir á hversu hátíðlegt
og skemmtilegt sé að hlusta á
málmblásturstónlist. „Ekki síst í að-
draganda jóla. Þá er viðeigandi að
hlusta á hinn skæra, bjarta og glitr-
andi brasshljóm hljóðfæranna til að
koma sér í hátíðarskap.“
Skemmtilega svalt hljóðfæri
Aðspurður segist Einar hafa
kynnst heimi málmblásturshljóð-
færanna þegar hann gekk til liðs við
skólahljómsveit aðeins 11 ára gam-
all, en í dag starfar hann sem
stjórnandi Skólahljómsveitar Graf-
arvogs þar sem hann stjórnar 110
hljóðfæraleikurum frá níu ára og
upp úr í þremur hópum auk þess að
kenna básúnuleik og hljómsveit-
arstjórnun við kennaradeild FÍH.
„Mamma var tónmenntakennari og
sendi mig í skólahljómsveitina þar
sem beið mín túba sem ég spilaði á
næstu þrjú árin. Það var yndislegt
að spila á túbu, en hins vegar heill-
aðist ég svo mikið af básúnunni að
ég fékk að skipta og hef haldið mig
við það hljóðfæri síðan,“ segir Einar
og rifjar upp að eldri fyrirmynd í
skólahljómsveitinni hafi orðið sér
hvatning að því að skipta yfir á bás-
únuna. „Fyrirmyndin var Pétur Ei-
ríksson, sem í dag er atvinnutónlist-
armaður á Spáni. Það er ekki nema
von að hann hafi heillað mig sem
barn. Auk þess er eitthvað
skemmtilega svalt og sjúskað við
básúnuna þar sem hún getur rennt
sér milli tónanna og líkist þannig að
miklu leyti mannsröddinni,“ segir
Einar og tekur fram að hljóðfærið
hafi heillað hann svo mjög að það
hafi aldrei komið neitt annað til
greina en að verða tónlistarmaður.
Gaman að gleðja aðra
Spurður hvort sér finnist mikil-
vægt sem tónlistarkennari að koma
sjálfur reglulega fram sem hljóð-
færaleikari svarar Einar því ját-
andi. „Ég held að það sé mikilvægt
sem kennari og uppalandi á krökk-
um að vera sjálfur aktívur tónlist-
armaður og þannig góð fyrirmynd.
Nemendum á ekki að líða þannig að
þeir verði að koma fram af því að
tónlistarkennari segi þeim að þeir
hafi gott af því heldur vegna þess
að það sé skemmtilegt. Það er mik-
ilvægt fyrir kennara og stjórnendur
að sýna að tónleikahald veiti manni
ánægju og að maður geti glatt aðra
í leiðinni, því það er tilgangurinn
með þessu öllu. Tónlistaruppeldi
gengur að stórum hluta út á þetta,“
segir Einar og tekur fram að hann
sé sannfærður um að nemendur
hans muni leggja leið sína í Salinn í
hádeginu til að hlusta. Sem fyrr
segir hefjast tónleikarnir kl. 12.15,
en þeir eru hálftíma langir.
Morgunblaðið/Golli
Hexagon Brasskvintettinn kemur fram á hádegistónleikum í Salnum í dag.
Glitrandi hljómur
 Brasskvintettinn Hexagon leikur á hádegistónleikum
í Salnum í dag  Aðgengileg tónlist frá öllum tímum
Helgi Snær Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
Hljómsveit bassaleikarans Leifs
Gunnarssonar heldur tónleika á veg-
um Jazzklúbbsins Múlans á Björtu-
loftum í Hörpu í kvöld kl. 21 og mun
hún flytja lög af fyrstu plötu Leifs
sem kom út fyrir skömmu og nefnist
Húsið sefur. Á henni má finna lög
sem Leifur samdi við gömul og
þekkt íslensk ljóð, m.a. „Sólskríkj-
una“ eftir Þorstein Erlingsson og er
tónlistinni lýst í tilkynningu sem lýr-
ískum og melankólískum þjóðlaga-
djassi.
Tónlistin skjalfest
Leifur gaf einnig út bók sam-
nefnda plötunni sem inniheldur tón-
list og útsetningar af öllum verkum
plötunnar. „Þetta er náttúrlega út-
gáfufögnuður fyrir þessa bók, „út-
gáfukonsert volume 2“,“ segir Leif-
ur um tónleikana í kvöld. „Við
flytjum plötuna í heild sinni fyrir þá
hljómsveitarskipan sem er á plöt-
unni. Þetta er í fyrsta sinn sem tekst
að ná allri hljómsveitinni saman, það
tókst ekki á útgáfutónleikunum,“
segir Leifur en auk hans skipa sveit-
ina söngkonan Ingrid Örk Kjartans-
dóttir sem jafnframt er eiginkona
hans, Kjartan Valdemarsson á pí-
anó, Matthías Hemstock trommu-
leikari, Haukur Gröndal á saxófón
og klarínett og Snorri Sigurðarson á
trompet og flygilhorn.
„Ég veit ekki alveg hvernig mér
datt þetta í hug. Ég er náttúrlega að
skjalfesta tónlistina og þessi bók
mun örugglega ekkert seljast í bíl-
förmum en kannski eru einhverjir
safnarar sem hafa áhuga á þessu,“
svarar Leifur þegar hann er spurður
hvers vegna hann hafi ákveðið að
gefa bók út samhliða plötunni.
„Þetta er bara svo verðmætt í fram-
tíðinni, að hafa þetta svona skjal-
fest,“ bætir hann við og bendir á að
sala á hljómdiskum minnki með
hverju ári.
Í þremur tóntegundum
Leifur segir bókina setta þannig
upp að öll lögin séu í þremur tónteg-
undum fyrir algengustu hljóðfæri;
es-, bes- og C-hljóðfæri, líkt og
kennslubók, þótt hún sé ekki hugsuð
sem slík. „Sá sem spilar kannski á
tenórsaxófón eða trompet og er ekki
nógu þjálfaður til að flytja milli tón-
tegunda í huganum getur gripið
bókina, opnað á sinni tóntegund og
spilað með,“ útskýrir Leifur.
Leifur og eiginkona hans, söng-
konan Ingrid Örk Kjartansdóttir,
unnu saman á plötunni Húsið sefur
og spurður að því hvort þau vinni al-
mennt mikið saman segir Leifur að
þau hafi gert nokkuð af því að flytja
saman djassstandarda og þá einkum
swing-tónlist. „Við eigum þetta
verkefni svolítið saman, hún hefur
verið viðloðandi það frá upphafi,“
segir Leifur um Húsið sefur.
Samstarf Hjónin Ingrid Örk Kjartansdóttir og Leifur Gunnarsson.
Húsið sefur á
plötu og bók
 Leifur og hljómsveit á Múlanum