Morgunblaðið - 18.11.2015, Blaðsíða 21

Morgunblaðið - 18.11.2015, Blaðsíða 21
UMRÆÐAN 21 MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 18. NÓVEMBER 2015 Meira en eitt og hálft ár er nú liðið síð- an framkvæmdir hóf- ust við ný Norðfjarð- argöng sem gætu ef engin teljandi vanda- mál koma upp klárast mörgum mánuðum á undan Vaðlaheiðar- göngum. Með tilkomu nýju ganganna sem verða tvíbreið – og leysa af hólmi ein- breiðu slysagildruna á snjóþungu og illviðrasömu svæði í 620 m hæð fyrir ofan Eskifjörð verður ein- angrun Fjarðabyggðar endanlega úr sögunni. Engin svör fást þegar spurt er hvort nýju Norðfjarð- argöngin sem nú eru langt komin verði tilbúin á næsta ári á meðan verktökunum gengur illa að grafa úr Fnjóskadal undir Vaðlaheiði. Án Fáskrúðsfjarðarganga gætu heima- menn norðan Breiðdalsvíkur aldrei fengið öruggari vegasamgöngur við Fjórðungssjúkrahúsið í Neskaup- stað þegar framkvæmdum við Norðfjarðargöng lýkur að fullu. Um ókomin ár vekur þessi staðsetning sjúkrahússins norðan Oddsskarðsins alltaf óánægju heimamanna utan Norðfjarðar á meðan jarðgöng á suð- urfjörðunum auk Mjóafjarðarganga eru ekki í sjónmáli næstu 15-20 árin. Fyrir heil- brigðisþjónustuna og alla íbúa fjórðungsins sem þurfa að hafa greiðan aðgang að sjúkrafluginu allt árið um kring skipta þessi samgöngu- mannvirki miklu máli þegar vega- lengdirnar styttast og snjóþungum fjallvegum í meira en 200 m hæð fækkar. Að loknum framkvæmdum við Fjarðarheiðargöng myndu veg- göng milli Seyðisfjarðar, Mjóa- fjarðar og Norðfjarðar með teng- ingu við Hérað styrkja Mið-Austurland sem atvinnu-, menningar-, og þjónustusvæði. Með venjulegum ríkisframlögum getur vinna við þessi samgöngu- mannvirki tekið 15-25 ár fari svo að Fjarðarheiðargöng verði tekin á undan Mjóafjarðargöngum eins og Seyðfirðingar ætlast til. Að Norð- fjarðargöngum meðtöldum sem rjúfa einangrun Fjórðungssjúkra- hússins yrðu þetta samanlagt 30 km löng veggöng, spurningin er hvaða leiðir verði ákveðnar. Óhjá- kvæmilegt er þegar tímar líða að vegurinn á stystu leiðinni milli Héraðs og Reyðarfjarðar víki endanlega fyrir þessum samgöngu- mannvirkjum þótt biðlististar eftir jarðgöngum séu langir enn sem komið er. Fullvíst er talið að þessi vegur á Fagradal verði hvergi öruggur fyrir meira en 8 metra snjódýpt og miklu fárviðri sem tryggir íbúum Fjarðabyggðar og suðurfjarðanna aldrei öruggar vegasamgöngur við Egilsstaða- flugvöll þegar þeir þurfa fyrir- varalaust að treysta á sjúkraflugið. Þetta illviðri á Fagradal og beggja vegna Oddsskarðsins í 620 m hæð getur kostað fárveikan mann í Nes- kaupstað lífið ef flugmaður sjúkra- flugvélar verður að hætta við lend- ingu á Norðfjarðarflugvelli vegna veðrabreytinga sem minna á sig þvert á allar veðurspár örfáum mínútum fyrir áætlaðan lending- artíma. Með tilkomu Fjarð- arheiðar- og Mjóafjarðarganga verður fljótlegra fyrir Seyðfirðinga og íbúa Fjarðabyggðar að treysta á sjúkraflugið sem Flugfélagið Mý- flug sinnir frá Akureyri. Fyrir sjúkraflugmenn og starfandi lækna úti á landi verður strax auðveldara og fljótlegra að koma slösuðu fólki á landsbyggðinni undir læknis- hendur í Reykjavík þegar ill- viðrasamar og snjóþungar heiðar í meira en 500 m hæð víkja end- anlega fyrir jarðgöngum sem stytta vegalengdirnar og tryggja öryggi byggðanna enn betur. Án jarðganganna sem hér eru nefnd er óhjákvæmilegt að senda barnshafandi konur á Héraði og Seyðisfirði með sjúkraflugvél frá Egilsstöðum til Reykjavíkur eða Akureyrar á meðan áhyggjufullir bílstjórar sjúkrabifreiða geta aldrei treyst vegunum á Fagradal, Fjarðarheiði og beggja vegna Oddsskarðsins sem eru hvergi öruggir fyrir of mikilli veðurhæð. Mörg eru verkefnin á Mið- Austurlandi og suðurfjörðunum sem hefðu átt að vera á undan Vaðlaheiðargöngum þó að Norð- fjarðargöng geti hugsanlega klár- ast fyrr en áætlað er. Á sunnanverðum Vestfjörðum vantar fleiri göng í beinu framhaldi af Dýrafjarðargöngum sem nú eru tilbúin til útboðs á þessu eða næsta ári. Stigið er fyrsta skrefið til að losna við tvo snjóþunga fjallvegi milli suður- og norðurhluta Vest- fjarða. Þessi göng fyrir vestan og austan sem eru á samgönguáætlun greiðast af ríkisfé. Að þeim loknum er eftir eitt stórt og tímafrekt verk- efni á Mið-Austurlandi, það eru 13- 14 km löng veggöng undir Fjarðar- heiði sem tryggja viðkomustað Norrænu öruggari vegasamgöngur við byggðirnar norðan Fagradals og betra aðgengi að innanlands- fluginu. Verða Norðfjarðargöng tilbúin 2016? Eftir Guðmund Karl Jónsson Guðmundur Karl Jónsson »Með tilkomu Fjarð- arheiðar- og Mjóa- fjarðarganga verður fljótlegra fyrir Seyðfirð- inga og íbúa Fjarða- byggðar að treysta á sjúkraflugið... Höfundur er farandverkamaður. Nú stendur yfir verkefni ríkisstjórn- arinnar um að koma upp hagkvæmu íbúð- arhúsnæði fyrir fólkið í landinu. Í viðleitni sinni til að finna hag- kvæmar bygginga- lausnir sem væru vandaðar, með húsum sem gætu risið hratt og ódýrt hélt ráðherra 300 manna upphafsfund að verk- efninu með þjóðfundarfyrir- komulagi til að kalla fram hug- myndir. Hugmyndin að ódýru og hag- kvæmu húsnæði á Íslandi hefur verið draumur margra í áratugi en þeir sem hafa glímt við að leysa þann sérstaka vanda hafa flestir gefist upp á verkefninu. Ástæðan fyrir því kom skýrt fram á um- ræddum 300 manna fundi þar sem reglugerðafarganið og okurvextir var oftast nefnt til sögunnar sem sökudólgar. Báðir þessir þættir eru að miklu leyti á höndum hins op- inbera þannig að það gæti reynst mjög einfalt fyrir ráðamenn að lækka byggingakostnaðinn með því að einfalda regluverkið og lækka fjármagnskostnað. Engu að síður þá er vandamálið miklu flóknara og erf- iðara viðfangs og á þessum annars ágæta fundi var ekki lagt fram neitt sem fór of- an í kjölinn á vanda- málum bygginga- kostnaðar – enda bara verið að fá fram laus- legar hugmyndir sem verður unnið úr á næstunni. Staðan í dag á íbúðamarkaði er skelfileg fyrir fólk, bæði leigjendur og kaupendur, og reikna má með að framundan séu miklar hækkanir á íbúðarhúsnæði á Reykjavíkursvæðinu. Hugsanlega er það gott þar sem það mundi ýta undir jafnari dreifingu á fólki um landið og fyrirtæki mundu sjá sér hag í að færa sig út á land burtu frá húsnæðisokri á suð-vesturhorni landsins. Þegar grannt er skoðað þá er byggingakostnaður hússins sjálfs ofan botnplötu aðeins lítil hluti af heildarkostnaði og gæti verið á bilinu 40% til 50% af heildarkostn- aðinum. Aðrir þættir svo sem lóð, botnplata og lagnir, gata, hönnun og fjármagnskostnaður gæti hæg- lega verið á bilinu 50% til 60%. Mun flóknara er að spara eða lækka þennan kostnað sem er ann- að en húsið sjálft heldur en að lækka kostnað við húsið ofan botn- plötu. Ástæðan er að þessir aðrir þættir sem eru gatnagerð, sökklar, botnplata, botnlagnir, tengingar hússins við heitt og kalt vatn, raf- magn, síma o.s.frv. kosta mikið og ekki hægt að kaupa þessa þætti með magnafslætti í pakka frá verk- smiðju. Við erum lítið land og fámenn þjóð og búum til lítið magn af öllu sem leiðir til hærri kostnaðar við hverja einingu en tíðkast til dæmis erlendis. Einnig þurfa allir sem koma að þessum þáttum að fjár- magna sig með fjármagni á háum vöxtum sem fer beint inn í verðlag- ið. Þetta þýðir einfaldlega að ef fer- metri í íbúðarhúsi í dag kostar um það bil kr 450 þúsund, á fermetra að meðaltali – þá skiptist þetta gróflega í tvo þætti: a) hús ca 40% af heildarkostnaði eða ca. kr. 180.000/m2 og b) aðrir kostn- aðarliðir ca 60% af heildarkostnaði kr. 270.000/m2. Segjum að við mundum fá ókeypis fullbúið hús ofan á botn- plötuna, þá væri kostnaðurinn samt í kringum kr. 270 þúsund á fer- metra. Það sem fólk er þá að ræða um að spara í byggingarkostnaði undir kjörorðunum „Vandað – Hag- kvæmt – Hratt“ væri þá þessi byggingarþáttur sem gæti verið um 40% af heildarkostnaði. Ef unnt væri að spara 10-15% af þessum þætti ca. 18.000/m2 til 27.000/m2 – sem voru þau viðmið sem ráðherra húsnæðismála nefndi á 300 manna fundinum – þá er þetta lækkun á heildarkostnaði íbúðarhúsnæðis um ca. 4-6%. 60m2 íbúð sem kostar í dag á höf- uðborgarsvæðinu ca. 27 milljónir mundi við aðgerðir ríkisstjórn- arinnar lækka um ca. 1-1,5 millj- ónir í heildarkostnaði og íbúðin er eftir sem áður allt of dýr. Lækkun byggingarkostnaðar á Íslandi sem um munar hefur mis- heppnast hingað til. Engin patent- lausn hefur komið fram önnur en að skera niður stærð húsnæðis og minnka umfang af öllu sem fer inn í byggingarkostnað einstakra húsa og íbúða, sleppa svölum, bíla- geymslum o.fl. Samnýta meira göt- ur og holræsi sem þýðir þéttingu byggðar – og hafa til dæmis meira af göngu- og hjólreiðagötum í stað gatna fyrir ökutæki. Láglaunafólk hefur því oftast reynt að leysa málin með því að kaupa litlar íbúðir – sem oftar en ekki eru mun dýrari á hvern fer- metra en stærra húsnæði – en þar sem verktakar hafa þénað meira á að byggja stærri íbúðir eða lúx- usíbúðir – þá hafa litlar, ódýrar íbúðir verið ófáanlegar. Auk þess hafa ódýrar litlar íbúðir verið bannaðar af löggjafanum þar sem kröfur byggingareglugerðar hafa kveðið á um lágmarksstærðir ein- stakra rýma í íbúðum. Fjármögnun íbúðarhúsnæðis einnig verið eins óaðgengileg og hægt er. Verðtryggð lán eru ekki valkostur og lánasamningar með óverðtryggum kjörum eru með það háum vöxtum að fólk almennt – og allra síst láglaunafólk – hefur ekki haft efni á að taka íbúðalán. Í viðbót við öll ofangreind vanda- mál sem mörg stafa af reglugerð- arfrumskógi opinberra aðila og ónýtu efnahags- og gjaldmiðilskerfi Íslendinga þá hafa opinberir aðilar svo sem ríkið, sveitarfélög og hugs- anlega lífeyrissjóðir verið að vinna að þessum málum hvert í sínu horninu í stað þess að sameina krafta sína til að koma upp viðráð- anlegu húsnæði fyrir fátækustu borgarana. Eftir Sigurð Sigurðsson » Það sem á að spara í byggingarkostnaði undir kjörorðunum „Vandað – Hagkvæmt – Hratt“ er þá ca 4-6% af heildarkostnaði. Sigurður Sigurðsson Höfundur er B.Sc., M.Phil. byggingaverkfræðingur. Lækkun byggingarkostnaðar Síðumúla 11 - 108 Reykjavík Sími 568-6899 Póstfang: vfs@vfs.is Netsíða: www.vfs.is Hleðsluhöggborvél M18 FPD-502C 16mm með höggi og skrúfvél 2x5,0Ah rafhlöður MW 4933 4512 53 Herslulykill 3/4" M18 CHIWF34-502C Átak: 508/1016Nm. 2x5,0Ah rafhlöður MW 4933 4481 05 Hefill M18 BP-402C Geta: 82mm x 0-2mm. Fals: 10,7mm. 2x4,0Ah rafhlöður. MW 4933 4511 14 Vifta M18 AF-0 Spenna: 18V og 230Volta Loftmagn: 1290m³ klst. Án rafhlöðu. MW 4933 4510 22 125mm Slípirokkur með bremsu M18 CAG125XPDB-502C 2x5,0Ah rafhlöður. MW 4933 4510 11 Segulstandsborvél M18 FMDP-502C Geta: 38mm. Hleðsla: 40 göt 18mm. í 6mm. stál. 2x5,0Ah rafhlöður. MW 4933 4510 12 Pressfittings töng M18 BLHPT-202C Geta: 110mm. 2x2,0Ah rafhlöður. MW 4933 4511 32 Verð Kr. 84.900,- Verð Kr. 29.900,- Verð Kr. 399.900,- Verð Kr. 140.900,- Verð Kr. 117.900,- Verð Kr. 134.900,- 135Nm. ÁTAK 1626Nm. LOSUN

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.