Víkurfréttir - 19.05.1988, Blaðsíða 6

ViKurt
6 Fimmtudagur 19. maí 1988
(utUt
orðvar
OÞRIFNAÐUR FYRR OG NU
Það hljómaði len^i við í út-
li'ndum lerðabókum 0{> sög-
um um ísland, hvað íslending-
ar væru óþrifnir og sóðaskap-
urinn í kringum þá eftir því,
enda verður það ekki varið að
þeir hafa verið það um skör
fram.
Að vísu hafa fornmennirnir
verið hrcinlátir ntjög og er
þcss víða getið í sögunni að
þeir fóru oft til lauga, þegar
þeim fannst þess þurfa með.
En seinna, þegar eymdin og
afturförin fór að þyngja á
landsntönnum eftir siðaskipt-
in, mun þcim hafa hrakað í
þessu sem öðru. Hugsunar-
hátturinn fór að seyrast og
gerast húsgangslegur og dap-
ur á 17. og 18. öldinni. Öll
fegurðar- og sómatilfinning
dofnaði, eins fór með þrifnað-
inn. En fyrst og fremst staf-
aði óþrifnaðurinn af illuni
húsakynnum, sem voru mun
verri hér syðra en nyrðra, sér-
staklega við sjávarsíðuna.
Rakinn var verstur þar sem
allt rann út i slaga, cinkum á
vætusömustu stöðunum. Þök-
in héldu ekki vatni. Sumstað-
ar, aðallega á Suðurlandi, var
siður að hafa forir í hlaðinu,
nálægt bæjardyrunum, og svo
ræsi fram úr göngunum í for-
ina til að flytja lckavatn. Svo
var þá hellt i ræsið því sem til
féll í bænum og út átti að fara.
Þá og titt suður með sjó, að
hafa tunnur við bæjardyrnar
með lifur, grút og slógi. Elds-
neyti var af skornuni skammti
og því algengt að stinga fisk-
dálkum ofaní grútinn og
hrenna þeim á opnum Itlóð-
um.
„Saursæll maður erjafnan
auðsæll“ segir gainalt, vinsælt
máltæki. Börn voru að sönnu
þvegin nokkrum sinnum eftir
að þau komu út ntóðurkviði en
svo kom sjaldan eða aldrei
vatn á líkama nianna að sjálf-
ráðu upp frá því. Menn þvoðu
sér þó að nnfninu til i framan,
þegar þcir fóru til kirkju.
Rúmföt og fatnaður var þveg-
inn upp úr keitu í mesta lagi
einu sinni á ári. „Mikið er
sjalið fallegt svona hvitt,“
sagði kona ein, eftir að hún
liafði soðið það með hangi-
kjötinu. Ilárið var sjaldan
greitt, enda var það mciri-
háttar kvalræði, eins og menn
voru síðhærðir. Kvenfólkið
var þó aðeins tilhaldsamara,
það þvoði hár sitt upp úr
hlandi og greiddi sér um helg-
ar. Lúsin var talin líkaman-
um nauðsynleg og þvi trúað
að hún kæmi innanfrá.
Ofangreindar lýsingar eru
áreiðanlegar hcimildir ís-
lenskra samtíðarmanna. Lýs-
ingar erlendra ferðanianna
frá þessum tímum eru niiklum
mun rosalegri og illa hafandi
eftir.
En nú er öldin önnur, þjóð-
in er ckki lengur á steinaldar-
stigi, fáfróð, svínbeygð og
kúguð, heldur vel menntuð,
sjálfstæð og stolt af lifnaðar-
liáttum sinum og fallegu föð-
urlandi. Útlendir fcrðamenn
hafa nú jafnvel orð á því að
fyrra bragði, að Reykjavík sé
hreinasta og snyrtilegasta
höfuðborg í heimi. Glöggt er
gestsaugað og eflaust sjá þeir
Ííka það sem betur má fara í
umhverfismálum okkar. Bæj-
ar- og sveitarfélög á Suður-
nesjum hafa sýnt íbúunum
gott fordænti í þessum efnum
undanfarin ár. Snyrtimennsk-
an er smitandi, hún krefst
fyrirhafnar en veldur í lang-
fjestum tilfellum vellíðan.
Ónæmi þckkist því ntiður á
þessu sviði sent öðrum. Hver
þckkir ekki af eigin raun
grónu, fallegu götuna nteð öll-
um snyrtilegu húsunum nema
einu, þessu hálfkláraða,
óntálaða, sem stendur í mold-
arflaginu með 20 ára raunar-
svip yfir sér? Eða skakka
verkstæðið með haugana af
járnadrasli allt i kring, innan
um vel máluðu húsin í snyrti-
legu lystigörðunum. Sundur-
ryðgað Itílhræ, seitt staðið
hefur árunt saman á götunni
frantan við vel hirta húsið,
sýnir tillitsleysi og hugsunar-
leysi eigandans. „Portið sem
ég byggði utan um véladraslið
hefur margborgað sig í auknu
áliti alntennings á fyrirtækinu
mínu,“ sagði forstjóri nokk-
ur í sjónvarpsviðtali í fyrra-
suntar.
Vorið er kontið og veturinn
hefur skilið þannig við að
ýmislegt Jtarf að hrcinsa og
lagfæra. Astæðulaust er að slá
því á frest. Með sameiginlegu
átaki getuni við gert Suður-
nesin að snyrtilegasta hluta
landsins. Hrein sveit er falleg
sveit. Hreint land er fallegt
land.
Gísli Heiðarsson, „Getraunaspekingur Víkur-frétta 1988“, á Wembley:
„Markvörður Wimbledon var
stórkostlegur og hetja leiksins46
„Það er stórkostlegt að vera hér innan unt 100 þúsund manns“,
sagði Gísli.
„Markvörður Wimbledon
var stórkostlegur og hetja
þessa bikarúrslitaleiks. Það
var gaman að sjá hvernig hann
stjórnaði liði sínu til sigurs
gegn stórliðinu Liverpool sem
allir voru búnir að spá örugg-
um sigri," sagði Gísli Heiðars-
son, annar Getraunaspekinga
Víkurfrétta 1988, en hann
hlaut eins og flestir vita ferð á
bikarúrslitaleikinn á Wembley
með Samvinnuferðum-Landsýn
ásamt Jóni Halldórssyni sem
forfallaðist. Hann ætlar þó að
bæta úr því með því að skella
sér á Wembley í ágúst n.k. á
opnunarleik ensku deildarinn-
ar. Svo skemmtilega vill til að
sömu lið verða þá í eldlínunni
og nú, Liverpool og Wimble-
don. Þetta verður nánast end-
urtekið efni, ef ekki er talað um
úrslitin sem ekki er hægt að spá
um.
Þessi 107. bikarúrslitaleikur
á Wembley varð mjögsöguleg-
ur að mörgu leyti. Ekki aðeins
fyrir það að Davíð skyldi sigra
Golíat, heldur mörg fleiri til-
vik. Þetta var t.a.m. í fyrsta
skipti að markvörður sem
fyrirliði stýrir liði sínu til sigurs
í bikarúrslitaleik og í fyrsta
skipti sem markvörður ver
vítaspyrnu í bikarúrslitaleik á
Wembley. Þetta var líka í
fyrsta skipti sem John Aldr-
idge, leikmaður Liverpool,
misnotar vítaspyrnu.
Arangur Wimbledon á síð-
ustu árum hefur verið undra-
verður. Fyrir I 1 árum var liðið
utan deilda og fyrir 5 árum var
það í 4. deild. A næstu tveimur
árum vann það sig upp í 1.
deild og náði síðan sínum besta
árangri í 1. deild nú í ár og
komst í bikarúrslitin. Liðið
þykir ekki leika fallega knatt-
Þetta er mynd af óvæntu marki Wimbledon, sem reyndist vera sig-
urmark þeirra.
spyrnu, þar sem megin áhersl-
an er lögð á spörk og hlaup
enda eru margir leikmanna
liðsins stórir og stæðilegir.
Fyrir leikinn voru fáir sem
spáðu liðinu sigri í veðbönk-
um. Svo margirspáðu meistur-
um Liverpool sigri að ef þeir
hefðu unnið hefðu veðbank-
arnir orðið gjaldþrota, var sagt
í blöðum þarna úti. Svo fór þó
aldrei, Wimbledon vann og
veðbankarnir líka. Ekkert lið,
ekki einu sinni hið stórkost-
lega Liverpoollið, getur bókað
sigur á Wembley, þó andstæð-
ingarnir þyki ekki þeir bestu.
Tæplega 100 þús. manns,flest-
ir á bandi Liverpool, urðu vitni
að því. Það er líklega ein af
ástæðunum sem þessi rosalegi
leikvangur dregur að sér met-
fjölda áhorfenda áreftirár. En
hvað segir íslenski markvörð-
urinn úr Víðisliðinu í Garði um
Gísli á leið inn á leikvanginn fræga.
það: ,,Það er draumur hvers
knattspyrnumanns að komast
á Wembley. Fyrir atvinnu-
mennina að fá að leika þar en
fyrir okkur áhugamennina er
það toppurinn bara að fá að
vera sem áhorfendur," sagði
Gísli Heiðarsson, getrauna-
spekingur, um ferð sína á
Wembley.
Aðdáendur liðanna eru margir
skrautlcga klæddir, eins og t.d.
þessi Liverpool-aðdáandi.